Irrigatsiya va melioratsiya

 
 

---

200 
 
 
Yotiq ochiq (yopiq) zovurlar 
Ularning tuzilishi qazma 
shaklda 
bo’lib, 137-rasmda 
keltirilgan.
Zovurlarni 
qu-rishda 
tavsiya etiladigan zovur yon 
devorining 
qiyalik 
koeffitsiyenti (
m
) qiymati 52-
jad-valda keltirilgan. 
Zovur tubi eni (
b
) ning 
qiymati 
zovur 
qurishda 
ishlatiladigan mexanizm turiga bog’liq bo’lib, 53-jadvalda keltirilgan. 
Ochiq loyihalanayotgan zovurlarning uzunligi 700-1500 m, nishabligi gil 
tuproqlarda 0,0003 dan, qumloq tuproqlarda 0,0005 dan katta va qumloq 
tuproqlarda 0,003 dan, gil tuproqlarda esa 0,005 dan kichik bo’lishi talabi qo’yiladi.
Zovurlarni qurishda tavsiya etiladigan
qiyalik koeffitsiyenti (
m
) ning qiymatlari 
9.3.1-javdval 
Tuproq turi 
«
m
» ning qiymati 
Eng kichik 
Eng maqbul 
gil, og’ir qumoq 
1, 0 
1, 5 
o’rta qumoq 
1, 25 
1, 75 
engil qumoq 
1, 5 
2, 0 
Qumloq 
1, 75 
2, 5 
Qumli 
2, 0-2, 75 
2, 5-3, 5 
9.3.5.-rasm. Ochiq yotiq zovurning ko’rinishi 

---

201 
 
Zovur tubi eni (
b
) ning zovur qurishda 
 ishlatiladigan mexanizm turiga bog’liq qiymati 
9.4.4-jadval. 
Mexanizm turi 
«
b
» ning qiymati, m 
ko’p kovshli yonlama ekskavator 
0, 4-0, 6 
ko’p kovshli transheyali ekskavator 
0, 5-0, 8 
bir kovshli ekskavator – draglayn 
1, 0-2, 0 
bir kovshli ekskavator – to’g’ri kovshli 
0, 8-1, 5 
bir kovshli ekskavator – teskari kovshli 
1, 0-1, 3 
Yopiq yotiq zovurlar, asosan, yerdan foydalanish koeffitsiyentini oshirish 
maqsadida loyihalanadi. YOpiq yotiq zovurlarni hosil qilishda maxsus filtrlar bilan 
jihozlangan turli xil zovur quvurlaridan foydalaniladi. Ba’zi hollarda, zovur quvuri 
o’rnida g’ovakli materiallar (shox-shabba, xashak, poxol, qamish, tosh-shag’al yoki 
tuproq bo’shlig’i) dan ham foydalanish mumkin.