Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar

“Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar” 
-- 
 
Viloyat qo‗mitalari tarkibiga statistika bo‗yicha tuman (shahar) boshqarmalari 
(bo‗limlari)  —  davlat  statistika  tizimining  boshlang‗ich  tashkilotlari  kiradi.  Ular 
barcha  qishloq  xo‗jalik,  sanoat,  qurilish,  trans-port,  maishiy  xizmat  ko‗rsatish 
korxonalari, tuman yoki shahar maorif va sog‗liqni saqlash idoralari ishi haqidagi 
axborotlarni yig‗adi va qayta ishlab chiqadi. 
 
2.  Axborot xizmatini ko’rsatish vazifalarini yechishni tashkil qilish 
Axborot  xizmati  ko‗rsatish  vazifalarini  yechish  uchun  axborot-kommuni-
katsiya texnologiyalarining ikki turi: ko‗rsatkichlar bo‗yicha ma‘lumotlar banki va 
tayyor hujjatlar bankidan foydalaniladi. 
Ko‗rsatkichlar  bo‗yicha  ma‘lumotlar  banki  (KMB)  dasturiy,  texnologik, 
tashkiliy vositalar yig‗indisi ko‗rinishida amalga oshirilgan va statistika-ning turli 
sohalari  bo‗yicha  ma‘lumotlar  bazalari,  ularning  majmualarini  yaratish  uchun 
foydalaniladi.  KMB  ma-halliy  hisoblash  tarmoqlari  va  masofadan  kirish  usulida 
ishlashda ma‘lumotlarni ishlab chiqish va taqdim etishning rivojlangan vositalariga 
ega. 
Tayyor  hujjatlar  banki  (THB)  ba‘zi  axborotlar  va  jadvalli  statistik 
materiallarga  ega  ma‘lumotlarning  hujjatli  grafik  bazalarini  yaratish  uchun 
qo‗llaniladi.  THB  turli  ob‘ektlar  uchun  ma‘lumotlar  bazalariga  kirishni 
ta‘minlovchi  telekommunikatsion  vositalarning  keng  servisli  salohiyatidan  iborat 
bo‗ladi. 
KMB  va  THB  dasturiy  majmualari  Excel  paketi  interfeysiga  ega,  buning 
natijasida ularning o‗zaro birga bo‗lishligi ta‘minlanadi. 
Axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalari 
ma‘lumotlaridan  foydalanish 
xususiyatlarini ko‗rib chiqamiz, 
Ko‗rsatkichlar  bo‗yicha  ma‘lumotlar  banki.  KMBda  axborotlarni  saqlash 
birligi  quyidagi  uch  tarkibiy  qismlar  bilan  belgilanadigan  miqdordan  iborat 
bo‗ladi: 
•   ko‗rsatkich va uning alomati bilan; 
•   kuzatish ob‘ekti bilan; 
• tadqiq qilinayotgan ob‘ekt bo‗yicha hisobotning davriyligi bilan. 
KMB yordamida ishlab chiqilgan statistik ma‘lumotlar bazalari statistikaning 
sohaviy  boshqarmalari  mutaxassislaridan  iborat,  ular  uchun  axborot  usulida 
(iqtisodchining AIJda) ishlashi bo‗yicha xizmat imkoniyatlarining keng majmuasi 
beradi.  KMB  yordamida  hujjat  va  boshqaruv  respublika  idoralari  hamda  boshqa 
tashqi foydalanuvchilarga xizmat ko‗rsatish ta‘minlanadi: dialog usulida so‗rovlar 
bajariladi  va  ma‘lumotlar  to‗plamlari  shakllantiriladi,  buning  uchun  eksport 
vazifalari  va  eng  ko‗p  tarqatilgan  ADPning  formatlaridan  foydalaniladi  (Lotus, 
Excel, Word va boshqalar). 
KMB  Davlat  statistika  qo‗mitasining  HMda  sanoat  foydalanishida  bo‗lib, 
uning  xizmatidan  sohaviy  boshqaruv  xodimlari,  O‗zbekiston  Respub-likasi 
Prezidenti  Apparati,  Oliy  Majlis  va  Vazirlar  Mahkamasining  mutaxassislari  va 
boshqalar foydalanadi. 
KMB  dasturiy  majmuasi  yordamida  respublika  darajasida  quyidagi 
ma‘lumotlar bazalari yaratiladi: 

---