"iqtisodiyot va menejment "

6.2-chizma. A.Maslou bo`yicha motivatsiya bosqichlari.

---

163 
jarayonini ehtiyojlar orqali olib borish uzluksiz hisoblanadi. Turli darajadagi 
rahbarlar odamzodni motivlashtirishda uning ehtiyoji asosiy o`rin egallashini 
tushunishlari lozim. Aniq bir xodimni motivlashtirish uchun, rahbar xodimni shunday 
yo`naltirishi kerakki, u tashkilot maqsadi sari intilsin va tashkilot maqsadiga 
erishgandan keyin rahbar xodimning asosiy ehtiyojlarini qondirishga imkoniyat 
yaratsin. A.Maslou nazariyasining asosiy kamchiligi, u odamzod ehtiyojlarini aniqlab 
berdi, ammo u har bir odamning indivudial xususiyatlarini inobatga olmagan. Edvard 
Louler aksincha shaxsiy ehtiyojlar kerakli strukturasini ko`rsatdi, unda odamning 
ehtiyoji va xoxishi o`tgan davrga qarab aniqlandi. Yuqori darajadagi ehtiyojlarga asos 
solgan Devid MakKlelland motivatsiya modeli mavjud. Uning fikricha odamlarga 3 
xil ehtiyojlar xos, ya`ni hokimlik qilish, muvaffaqiyatga erishish va daxldorlikka 
bo`lgan ehtiyojlar. Hokimlik qilishga bo`lgan ehtiyoj – bu boshqa odamlarga o`z 
ta`sirini o`tkazish ehtiyojidir. Bu ehtiyoj Maslou bo`yicha ehtiyojlar ierarxiyasida 
hurmatga va o`zini namoyon qilishga bo`lgan ehtiyojlar orasiga to`g’ri keladi. 
Muvaffaqiyatga erishish ehtiyoji ham hurmatga bo`lgan ehtiyojlar orasida joylashgan. 
Daxldorlikka bo`lgan ehtiyoj odamlarga keng miqyosda ijtimoiy muloqot bera 
oladigan ishlar berilishi kerak. 
Frederik 
Gertsbergning 
 
motivatsiya 
nazariyasi
 
boisiy 
tozalanish
 
(motivatsionnaya gigiena) deb yuritilib, uning asosida qoniqish keltiruvchi mehnat 
ruhiy sog’lom bo`lishga ham hamkorlik ko`rsatadi degan fikr yotadi.
U quyidagi ikki guruh omillarga e`tiborni qaratadi (6.3-jadval). 
6.3-jadval.