"iqtisodiyot va menejment "

 
uchinchi mezoni
 
ikki jihat nuqtai-nazaridan muhimdir. 
Birinchidan, mo`ljallangan maqsadning amalga oshmasligi korxonaga katta zarar 
etkazishi, hattoki, bankrotlikka olib kelishi mumkin. Ikkinchidan, amalga oshirish 
mumkin bo`lmagan maqsadning korxona oldiga qo`yilishi band bo`lgan 
xodimlarning muvaffaqiyatga intilishini bo`g’ib quyadi. Bu esa, o`z navbatida 
ularning shaxsiy manfaatdorligini so`ndiradi. Ishlab chiqarish samaradorligining 
pasayishiga olib keladi.
Strategik rejalashtirishdagi maqsadning 
to`rtinchi mezoni
 
– bu maqsadning 
muvofiqlashtirilishini hisobga olishdir. Bunday talab to`la-to`kis boshqaruvchilarning 
mahorati va malakasiga bog’liq. Bu erda gap qo`yilgan maqsadning boshqa 
maqsadlarning amalga oshishiga xalaqit bermasligi to`g’risida ketayapti. Bosh 
maqsad va qo`shimcha maqsadlarning bir-biriga muvofiq kelmasligi turli bo`g’inlar 

---

247 
ishida turli qiyinchiliklar tug’dirishi mumkin.
Maqsadga erishishning 
beshinchi mezoni
– bu strategik rejalashtirilayotgan 
ob’yekt bilan bog’liq bo`lib, uning ustivorligiga e`tibor beriladi. Masalan, foydalilik, 
bozor segmentlari, moliyaviy resurslar, innovatsiya, ijtimoiy himoya va boshqalar. 
Bu sohalar bo`yicha maqsadlar ham mazmunan, ham ifodalanish shakli nuqtai-
nazaridan bir-biridan tubdan farq qiladi. Agar so`z foydani uzoq muddatga 
rejalashtirish haqida ketsa, u holda asosiy maqsad foyda, daromad ko`lami, kapital 
qo`yilmalarga ajratiladigan mablag’ va hokazolar nazarda tutiladi.
Korxona
 
taraqqiyotining bosh yo`nalishi va uning maqsadini to`g’ri tanlash ikki 
omilga bog’liq: tashqi muhit omili; ichki muhit omili. 
Tashqi muhitni tahlil qilish shunday jarayonki, bunda strategik rejani ishlab 
chiquvchilar tashkilotga ta`sir etuvchi imkoniyat va xavflarni aniqlash uchun tashqi 
muhit omillarini nazorat qiladilar. Tashqi muhitni tahlil qilish quyidagi 3 ta savolga 
javob berish bilan aniqlanadi:
1.
Tashkilot hozir qanday holatda turibdi? 
2.
Rahbariyatning fikricha tashkilot kelajakda qanday holatda bo`lishi kerak? 
3.
Tashkilot hozirgi holatdan rahbariyat xoxlaydigan holatga o`tishi uchun qanday 
chora tadbirlar olib borishi kerak? 
Xavf va imkoniyatlar asosan 7 sohaga ajratiladi: iqtisodiy, siyosiy, bozor, 
texnologik, raqobat, xalqaro va ijtimoiy (9.3-chizma). 
 
 
 
TASHKILOT 
Iqtisodiy 
omillar 
Raqobat 
omillari 
Ijtimoiy 
omillar 
Siyosiy 
omillar 
Bozor 
omillari 
Texnologik 
omillar 
Xalqaro 
olmillar