"iqtisodiyot va menejment "

Boshqaruvning ijtimoiy-ruhiy usullari
- bu ishlab chiqaruvchi va ayrim 
shaxslarga ularning ijtimoiy ehtiyojlari va psixologik xususiyatlariga ta‘sir etish bilan 
boshqarish vositasidir.

---

208 
Boshqaruvning ijtimoiy-ruhiy usullarini qo’llash korxonada yuz berayotgan 
ijtimoiy hodisalarni chuqur o’rganish xodimlar asab tizimi va kayfiyatiga ta‘sir 
etuvchi ruhiy omillarni bilishni talab etadi.
Ijtimoiy-ruhiy usullarnnng 
asosiy maqsadi
jamoalarda sog’lom ijtimoiy-ruhiy 
muhitni yaratishdir. Bu usul ijtimoiy-ma'naviy vaziyatga ta'sir etish yo’li bilan 
kishilarning fe'l-atvori, ruhiyatini hisobga olib ularning ijtimoiy talablarini qondirish 
orqali boshqarishni bildiradi. 
Boshqacha qilib aytganda, ijtimoiy-ruhiy usullar bu ishlab chiqarish jamoalarini, 
ulardagi "psixologik vaziyatni", har bir xodimning shaxsiy xususiyatlarini 
o’rganishga asoslangan usullardir. Bu usullar ishlab chiqarishda mavjud ijtimoiy 
mexanizmni (o’zaro munosabat tizimi, ijtimoiy ehtiyojlar) qo’llashga asoslanadi. 
Boshqaruvning ijtimoiy usullari ijtimoiy tartibga solish vositasida amalga oshiriladi. 
Ijtimoiy tartibga solish usullari turli guruhlar va shaxslar maqsadi va manfaatlarini 
aniqlash va rostlash yo’li bilan ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish va 
uyg’unlashtirish maqsadida qo’llaniladi. Kasbiy tanlashning mohiyati - kishilarning 
ruhiy xususiyatlari ular bajaruvchiishlariga eng mos bo’ladigan qilib tanlashdan 
iborat. Shaxsning ruhiy xususiyatlari juslasiga uning qiziqish va mayllari, qobiliyati, 
temperament va xarakteri kiradi. Shu sababli, rahbar shaxsga rahbarlik qilganda o’z 
oldiga inson ruhiy xususiyatlari shakllanishi va rivojlanishini o’rganishi, uning 
qiziqish va qobiliyati, temperament va fe‘lini bilish vazifasini qo’yishi kerak. 
Shaxsning ruhiy xususiyatlarini inson faoliyatidan ajratib tushunib bo’lmaydi, chunki 
kishi qobiliyati va fe‘li xususiyatlari uning faoliyati va xulqida namoyon bo’ladi. 
Inson hayoti va ommaviy faoliyati uning ruhiy holatini shakllantiradi. Rahbarga xos 
bo’lgan muhim xususiyat kishilar faoliyatini rag’batlantiruvchi omillarni yaxshi 
bilish, har bir kishini u yoki bu vazifani bajarishga qiziqtira olishdir. Bu ayniqsa, u 
yoki bu korxonaga ishga kirib, ularni kelajakda nima kutishini bilish lozim bo’lgan 
yoshlar bilan ishlashda muhimdir.