"iqtisodiyot va menejment "

6.
 
Yo’l-yo’riq – 
bu normativ huquqiy hujjat bo’lib, u tashkilot va fuqarolarga 
ularning funktsional vazifalaridan kelib chiqadigan hatti-harakatlarini tayinlab 
beradi. 
 

---

204 
Shunday qilib, boshqarishning farmoyishli ta’sir o’tkazish usuli yakkaboshchilik 
munosabatlari, intizom va mas’uliyatga asoslanadi.
“Rahbar buyrug’i qo’l ostida ishlovchilar uchun qonundir”!
Menejmentning tashkiliy-farmoyish usullari boshqaruvchi va boshqariluvchi 
tizimlar samarali faoliyat yuritushuni ta’minlovchi ta’sir etish tizimidan iboratdir. 
Tashkiliy farmoyish usullari tashkiliy aniqlikni ta’minlaydi, tashkiliy tizim, 
menejmentning har bir bo'g'ini vazifalarini belgilab beradi, boshqaruv apparati 
intizomi va faoliyati samaradorligini ta’minlaydi, ishda tartib o'rnatadi, qaror va 
farmoyishlarni bajaradi, kadrlarni tanlaydi, joy-joyiga qo'yadi va h.k.
Buyruq va farmoyishlar bajarish uchun chiqariladi. Ijroni amalga oshirish shart.
Boshqarishning huquqiy vositalari deganda ijtimoiy munosabatlarga huquqiy, 
qonuniy ta’sir o’tkazish jarayonida qo’llaniladigan huquqiy normalar majmui 
tushuniladi. Huquqiy normalar davlat yoki jamoat tashkilotlari tomonidan chiqariladi 
va tasdiqlanadi.
Moddiy javodgarlik 
- bu korxonalar va tashkilotlarning, ayrim mansabdor 
shaxslarning zimmasiga xo’jalik faoliyatining natijalari uchun yuklatilgan 
mas’uliyatdir.
Intizomiy
javodgarlik - 
bu xizmat burchlarini buzish, suiste’mol qilish
natijasida kelib chiqadi. Bunda jazo: tanbeh; hayfsan; ma’lum muddat maoshi pastroq 
ishga o’tkazish; ma’lum muddat lavozimini pasaytirish yoki vazifasidan chetlatish 
kabi ko’rinishlarda bo’ladi. 
Ma’muriy javobgarlik
- bu huquqiy javobgarlik turi bo’lib, vakil qilingan 
organ yoki mansabdor shaxsning qonunbuzarlik qilgan shaxsga nisbatan ma’muriy 
jazo choqasini qo’llashda ifodalanadi. Bunday jazolar turli-tuman sanktsiyalarda – 
nachetlar, jarimalar ko’rinishida bo’ladi.