Iqtisodiyot nazariyasi

Soliqlar davlat siyosatida quyidagi funksiyalarni bajaradi (1.5 – rasm):

5. 
   – rasm: Soliq funksiyalarining iyerarxik tizimi
   

Manba: A.Y. Yo’ldashev – “Soliqlar va Soliqqa Tortish” – 2007 – 9 b.

Ayrim iqtisodchilar bu funksiyalar safiga taqsimlash va iqtisodiyotni tartibga solishni ham qo`shadilar. Lekin, fikrimizcha, soliqlar asosan 3 ta funksiyani bajaradi. Bular xazina, rag`batlantirish va taqsimlash fuksiyalaridir.

Fiskal funksiya (lotincha fiscus so’zidan olingan bo’lib, “xazina, g’azna” degan ma’noni bildiradi) – soliqlar yordamida davlatning moliya resurslari hosil qilinadi hamda davlat faoliyat ko’rsatishi uchun moddiy sharoit yaratiladi. Soliqlarning ushbu funksiyasi orqali paydo bo’ladigan pul resurslar davlat budjeti orqali qayta taqsimlanadi, ular ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirishga, ustuvor tarmoqlarni investitsiyalashga yo’naltiriladi, ya’ni davlatning pul-moliyaviy budjetini rejalashtiradi. Ushbu funksiyaning asosiy maqsadi bu – davlat moliyaviy resurslarini o’z muddatida va to’liq shakllantirish hisoblanadi.