Iqtisodiyot nazariyasi ” kafedrasi

Samarali talab

J.M.Keyns «Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi» asarida o‘z tadqiqotlarini klassiklar nazariyasini, jumladan Sey qonunini tanqid qilishdan va samarali talab nazariyasini isbotlab berishdan boshladi. Sey qonuni klassiklar o‘rtasida to‘g‘ri deb e’tirof etilgan va unga amal qilib kelingan. Bu qonunga ko‘ra taklif avtomatik tarzda o‘z talabini yuzaga keltiradi. J.M.Keyns esa unga qarshi yalpi talab o‘z taklifini yuzaga keltirish g‘oyasini ilgari suradi va o‘zining samarali talab nazariyasini ishlab chiqadi. Samarali talab nazariyasiga muvofiq muayyan miqdordagi mahsulot (yoki mehnat) taklifining bahosi shuni bildiradiki, u tadbirkorni ushbu mahsulot (yoki mehnat) miqdorini taklif qilishga rag‘batlantirish uchun etarli hisoblanadi. Yalpi xarajat va yalpi mahsulot (yoki mehnat) hajmi o‘rtasidagi nisbat yalpi taklif funktsiyasini aniqlab beradi. Ma’lumki, tadbirkor muayyan miqdordagi mahsulotni sotgandan keyin daromad olishlari mumkin. Kutilayotgan daromad va mahsulot (yoki mehnat) hajmi o‘rtasidagi nisbat yalpi talabni aks ettiradi. Agar muayyan miqdorda ishlab chiqarilgan muhsulot uchun ko‘zda tutilgan daromad yalpi talab bahosidan