Iqtisodiyot” kafedrasi “menejment” fanidan Oʻquv-uslubiy majmua

Boshqaruv jarayonlari bahosi.
Yangi Meksikadagi Intel zavodi ishchisi Trish Roughgarden taqsimlovchi vasifada norasmiy texnologiyalarni transferlaydi va Intelning imkoniyatlarini kengaytiradi. Uning asosiy vazifasi kompaniyaning toʻgʻri ishlashini tkshirishdir.Keyinchalik yangi zavodlar ochilishi bilan bu texnologiyalar ozlashtirila boshlandi. Arizonadagi kompaniyaning asosiy foydasi ham shu texnalogiyalar va imkoniyatlarga bogʻliq.Menejment jarayonlari atamasi bu tayyor resurslarni tayyor mahsulotlarga aylantirishga nisbatan aytiladi. Bunda sistema oz ichiga ishchilar, texnologiya, boshqaruv jihoz hom ashy ova ma’lumotlarni resurs ya’ni manba sifatida qabul qiladi va ularni maxsulot va servisga oʻtkazadi. Har bir ishlab ciqaruvchi tashkilot boʻlimida ish boshqaruvchilar operatsiyaning ishlab chiqarish konsepsiyasi bilan tanish bolishi kerak negaki oz reja va maqsadlariga erishish uchun. Uch sababga koʻra ishlab chiqarish jarayoni tashkilotlarga va ish boshqaruvchilarga muhim:

1. 
   U har ikkala servis va ishlab chiqarishni uygʻunlashtiadi
   
2. 
   U ishlab chiqarishning muhumliligini va samaraligini nazorati uchun muhum.
   
3. 
   U tashkilotning raqobatbardoshligida asosiy bahos oynaydi.
   

Xizmat koʻrsatish va ishlab chiqarish.
Har bir tashkilot qandaydir mahsulot ishlab chiqaradi . Baxtga qarshi har bir korxona ham bir xil maxsulot ishlab chiqarmaydi, masalan mashina, telefon vahokozo. Bunung sababi AQSh iqtisodiyoti orqali tushuniladi ya’ni AQSh iqtisodiyotida yaratuvchilik va xizmat koʻrsatish savdosi kiradi. AQShda 77 foyiz biznes servis korsatish hisoblanadi. Yevropa ittifoqida esa bu korsatkich 73 % ga teng. Ammo rivojlanmagan davlatlarda servis korsatish kam darajada rivojlangan, masalan, Niagarada 33 % iqtisodni tashkil qiladi. Laosda esa 37% va Malayziyada 38% iqtisodiyotni tashkil etadi.
Ishlab chiqarishda kimning fikri muhum? Balki kompaniyalar boshqaruvchilari kimki kerekli balki resurslar bilan taminlovchi yoki happasidan soʻng narx va sifatni belgilovchilardir? Balki ular ishlab chiqaruvchilardir kimki mahsulut yoki xizmatlarni yekazib beruvchi?Balki ular distributerlardir kimki qachon va qayerda mahsulotlar istemolchilarga kerak boʻlishini belgilovchilardir? Umuman olganda ularning hech biri emas! Narxlar zanjirida faqatgina istemolchilar eng katta kuchga egadur. Faqatgina istemolchilargina mahsulotning bahosini va yaratishni belgilovchilar hisoblanadi. Bu borada menejerlar istemolchilarga toliq boʻsunishlari shartdur¹⁰.
Mehnat qismlari tashkilot hisoblanishi uchun quyidagi talablarga javob berishi kerak:
1. Ikki kishidan ortiq ishchilar boʻlgan guruh boʻlishi shart.
2. Guruhning kamida bitta foydali maqsadi boʻlishi kerak.
3. Maqsadga erishish uchun birgalikda va qattiyat bilan ishlaydigan guruh a’zolari boʻlishi kerak.