Iqtisodiyot” kafedrasi “menejment” fanidan Oʻquv-uslubiy majmua

Ishlab chiqarishni boshqarish jarayoni

Nyu Mexikodagi Intel zavodida Trish Roughgarden ismli xodim Intel ishlab chiqqan nou-xaularni bir ob’yektdan ikkinchi ob’yektga oʻtkazuvchi texnik mutaxassislar uchun norasmiy ataluvchi “oila” nomi bilan yaxshi tanilgan. “Oila” - bu ma’lum zavod tomonidan keyinchalik yangi zavod rivojlantirish uchun yaratilgan, uncha katta boʻmagan ob’yekt. Ish davomida u shunga amin boʻldiki, uning zavodi Oregon shtatida avvalroq ochilgan boshqa bir zavod bilan bir xil ish faoliyatini olib boradi⁹.

Keyinchalik Irlandiyada ochilgan bir necha yuz boshqa zavodlar oʻxshash uslublardan nusxalar olishdi. Arizona shtatida ochilgan zavod ham aynan shunday “oilalashtirish” orqali daromad oldi. “Oilalashtirish”ning asosiy amalga oshiradigan ishi “Aniq nusxa koʻchirish” boʻlib, u strategiyaning bir qismi hisoblanadi. Kuchli raqobat sharoitida Intel kompaniyasi ishlab chiqarish jarayonlarini qanday boshqarish kerakligini yaxshi biladi.
Servis va ishlab chiqarish.
Menyudagi 200 dan ortiq boʻlgan narsalar bilan Cheesecake firmasi oʻzining samarador strategiyasini tuzgan. Ovqatlar servisi konsultantining aytishicha ular bu kabi murakkab menyuni mos ravishda murakkab boʻgan oshxona bilan rivojlantirishgan. Har bir tashkilot yoki korxona qandaydir mahsulot ishlab chiqaradi. Lekin koʻpincha bu fakt unitiladi va buning katta sabablari bu mashina ishlab chiqarish va telefon ishlab chiqarishdir.
Bulardan soʻng ishlab chiqaruvchi firmalar trayyor mahsulot ishlab chiqaradi va bu jarayonni kuzatish juda osondir, lekin xizmat koʻrsativchi korxonalarda bu ishning iloji yoʻq sababi ular tayyor mahsulot emas balki xizmatlar taklif qilishidir.shu bilan birga mahsulot yetqazib berish ham farqlidir masalan xizmat koʻrsatuvchi korxonalardan biri bu kasalxonalardir.
Ular odatda koʻplab bemorlarga xizmat koʻrsatishadi. Havo laynerlari esa bir mintaqadan ikkinchi mintaqaga yeqazish uchun xizmat taklif etadi, dengiz laynerlari esa sayoxat qilish uchun xizmat qiladi. Xizmat koʻrsatish korxonalari ichki mahsulotlarni tashqi servisga aylantirishadi.
Universitetlarni misol qilib olsak, ular professor oʻqtuvchilar darslik va boshqa kerakli jihozlar yordamida talabalarni oʻqitishadi va bilim berishadi shu orqali malumotsiz oʻquvchilar iqtidorli yoshlarga aylanib jamiyatga foyda keltirishadi. Bu kabi fikr bildirishimizning sababi Aqish iqtisodiyoti misolida tushuniladi. AQsh iqtisodida yaratuvchanlik va xizmat koʻrsatish muhumdir. Aqishda 77% biznez hizmat koʻrsatishga kiradi Yevropa ittifoqida esa bu koʻrsatkich 73% gat eng. Ammo qologʻ va sekin rivojlanayotgan davlatlarda bu koʻrsatkichlar sezilarli darajada kam boʻladi. Masalan Niagarada bu koʻrsatkich 33% iqtisodni tashkil etsa Laosda 37% ni tashkil etadi va malayziyada 38% ni tashkil qiladi.