Iqtisodiy statistika

3. *Umumdavlat boshqaruv sektoriga davlatni boshqaruv- chi institutlar ham milliy daromad va milliy boylikni qayta taqsimlovchi institutsion birliklar kiritilib, ularning asosiy vazifasi boshqaruv, moliya faoliyati, atrof-muhit muhofazasi, davlat himoyasi, jamoa tartibini saqlash hamda aholiga ilm olishda, sog‘liqni saqlashda, san’at va madaniyat, jism oniy tarbiya va sport, ijtimoiy sug‘urta sohalarida pulsiz yoki imti- yozli xizm atlam i amalga oshirishdan iborat.
Davlat moliya muassasalariga markaziy, mintaqaviy va mahalliy banklar kirib, ularning asosiy vazifalari davlat tash- kilotlariga moliyaviy xizmatlar ko‘rsatish (qimmatbaho qog‘ozlar va pul chiqarish, oltin zaxiralari va xorijiy valuta zaxiralarini saqlash) va uy xo‘jaligiga hamda xususiy tad- birkorlarga moliyaviy xizmat ko‘rsatishdan iborat.
4. Uy xo‘jaligiga xizmat ko‘rsatuvchi notijorat (ijtimoiy) tashkilotlarga davlat tomonidan moliyalashtirilmaydigan va nazorat qilinmaydigan tashkilotlar kiritilib, ularning asosiy vazifasi turli siyosiy partiyalar, kasaba uyushma va turli ijti­
m oiy tashkilot a’zolarining ilm olish, sog‘liqni saqlash, dam


olish, ularga ijtimoiy xizmat ko‘rsatishdan iborat.
5. Uy xo‘jaIigi sektoriga oila va tadbirkorlik faoliyati bi­ lan shug'ullanuvchi ham iqtisodiy ham yuridik nuqtai nazar- dan ajratib bo'lm aydigan ayrim shaxslar kiritilib, ularning asosiy vazifasi ikkita:
—jamiyatga ishchi kuchi yetkazib berish;
— ishlab chiqarilgan m ahsulot va xizmatlarni iste’mol qi- lishdan iborat.
6 . Tashqi dunyo sektoriga m am lakat rezidentlari bilan
har qanday operatsiyalarni am alga oshiruvchi xorij davlatlar iqtisodiy birliklari kiritilib, ular m am lakatni jahon ham jam i- yatiga kiritib, jahon m ehnat taqsim otini am alga oshirish im koniyatini yaratadi.
Iqtisodiy faoliyat turlarini bunday sektorlar bo‘vicha tas­ niflash ular tom onidan ishlab chiqarilgan m ahsulot (xiz- m at)lar hajmi, ularning tarkibi va turlarini aniqlash ham da bu m a’lum otlarni tahlil qilish im koniyatini beradi.
M azkur sektorlar orasida izchil o ‘zaro iqtisodiy aloqalar mavjud bo'lib, ular tovar-pul munosabatlari shaklida oshiri­ ladi.
Tarmoqlar bir xil tovar va xizm atlar yaratuvchi faoliyatlar yig'indisidan tashkil topadi.
Xalqaro andozadagi iqtisodiy faoliyat turlarining tarm oq tasnifi 1948-yilda BM Tning Statistika komissiyasi tom onidan ishlab chiqarilgan va qabul qilingan. U 1958, 1968 va 1993- yillarda qayta ko'rib chiqilgan. Bunda gruppalash belgisi sifa­ tida quyidagilar qabul qilingan:
1. Asos qilib olingan m ateriallarning natural ko‘rinishi;
2. M ehnat predm etlariga ishlov berish darajasi bilan bog'liq bo'lgan texnologik jarayonining xususiyati;
3. Ishlab chiqarilgan m ahsulot qanday m aqsadda ishlati­
ladi.