Iqtisodiy geografiya

Xo’jaligiga baho

1. 
   Sanoati. Rossiyaning yonilg’i energetika kompleksiga (YoEK) mamlakat asosiy ishlab-chiqarish fondlarining 1/3 qismi va xalo’ xo’jaligida band aholining 1/5 qismi to’g’ri keladi. Shu bilan birga, bu tarmoq yirik ist’emolchi hamdir, mashinasozlik tarmog’ida ishlab chiqarilgan asosiy mahsulotning 2/3 qismi, ya’ni quvurlar YoENni ta’minlaydi.
   

Ko’mir sanoatining asosiy havzalari Rossiyaning sharqiy qismida joylashgan. Ko’mir sanoati asosiy ishlab chiqarish fondlari qiymati va ishlab chiqarishda band aholi soni bo’yicha boshqa tarmoqlardan o’tib ketgan. Eng yirik konlari - Tungus (2299 mlrd. t.), Lena (1647 mlrd. t.), Kansk-Achinsk (638 mlrd. t.) va Kuznetsk (637 mlrd. t.). Kokslanuvchi ko’mir qora metallurgiyada texnologik yoqilg’i sifatida keng ishlatilsa, qo’ng’ir ko’mirdan issiqlik energetikasida sof yoqilg’i sifatida foydalaniladi.
Neft sanoati Rossiyada juda rivojlangan bo’lib, uning hissasiga MDH mamlakatlarida qazib olingan neftning 9/10 qismi yoki 350-360 mln t. to’g’ri keladi. Mamlakatda neftni qayta ishlash sanoati iste’molchilar va xom-ashyo bazalari yaqinida joylashtirilgan bo’lib, eng yirik neftni qayta ishlash zavodlari - Volgograd, Saratov, Sizran, Orsk, Nijniy Novgorod shaharlarida mavjuddir.
Gaz sanoati Rossiyada eng yosh tarmoq bo’lib, MDHda qazib olinayotgan gazning 3/4 qismi unga to’g’ri keladi. Gaz sanoatining asosiy xususiyati qazib olingan mahsulot tezda ist’emolchiga yetkazilishidadir. Bu esa quvur transportini rivojlanishiga olib keldi. Eng yirik gaz quvurlariga Urengoy-Moskva, Urengoy- Gryazovets, Urengoy-Elets, Urengoy-Petrovsk va Urengoy-Ujgorod kiradi.
Yirik yoqilg’i va gidroresurslar asosida mamlakatda elektro energetika majmuasi shakllangan.
Elektroenergiya ishlab chiqarish bo’yicha Rossiya dunyoda ikkinchi o’rinda turadi, AQShdan so’ng. Biroq, bu davlatlar orasidagi farq juda katta. Agar Rossiya Federatsiyasida 1998 yilda 850 mlrd kV.t/s elektroenergiya ishlab chiqarilgan bo’lsa, AQShda esa bu ko’rsatgich 3870 mlrd. kVt/sga teng bo’ldi.
Rossiya Federatsisida elektroenergiya ishlab chiqarish dinamikasi oxirgi yillar davomida keskin kamaymoqda.