Инвестиция турлари



Download 87,5 Kb.
bet1/2
Sana25.02.2022
Hajmi87,5 Kb.
#305095
  1   2
Bog'liq
1406007167 57342


Инвестиция турлари

Режа:




  1. Инвестициянинг таърифи.

  2. Инвестициянинг турлари.



  1. Инвестициянинг таърифи.

Инвестициялар- маълум давр давомида иктисодий фойда куриш максадида куйилган капитални билдиради.


Инвестиция - (лотинча кийинтирмок) ишлаб чикаришни ривожлантириш максадида мамлакат ёки чет элларда иктисодиётнинг турли тармокларига узок муддатга капитал киритиш (куйиш). Унинг молиявий ва реал турлари мавжуд.
Молиявий инвестиция - акция ва облигация хамда бошка кимматбахо когозларни сотиб олиш.
Реал инвестиция - мамлакат ичкарисида ва чет элларда ишлаб чикариш (саноат, кишлок хужалик, курилиш ва бошкалар)га капитал куйиш, шунингдек ёш суверен давлатларга карз ва субсидия бериш шаклларда амалга оширилади.
Инвестицияни - давлат, банклар ёки хусусий сохибкорлар бериши мумкин. Давлат инвестициясига соликлар, заёмлар, давлат даромадлари оркали молиялаштирилади. Инвесторнинг шахсий маълумотлари ёки узок муддатли карз олиш йули билан жалб килинган воситалари ва кимматбахо когозлар чикариши хусусий инвесторнинг манбаи булиши мумкин.
Инвестиция банклари - хужаликнинг турли тармокларига молиялаш ва узок муддатга карз беришга ихтисослашган банклар.
Субвенция - (лотинча ёрдамга келмок) давлат бюджетидан мухим хужалик ва ижтимоий - оммавий тадбирларни амалга ошириш учун махаллий хокимият органларига ажратилган пул маблаги. Давлат макуллаган иктисодий ва маданий ривожланиш дастурлари лойихалари субвенция оркали пул билан таъминланади. Шу максадда давлат бюджетида махсус субвенция фонди ташкил этилади. Бу фонддан ажратилган маблаг бошка максадда ишлатилган булса кайтариб олинади. Субвенция махаллий хужалик ва ижтимоий сохани молиялаштириш усули сифатида кулланилмайди. Унинг урнига купрок дотация усули кулланиладиган булган.
Субсидия - (лотинчадан олинган булиб ёрдам, нафака деган маьнони англатади). Давлат бюджети xисобидан корxоналар, ташкилотлар ва хорижий давлатларга бериладиган маблаг. Субсидия бозор иктисодиётини тартибга солиш воситаси хисобланади: унинг максади ишлаб чикариш, экспорт, илмий техникавий ишлар, ижтимоий муаммолар ечимини таъминлаш учун молиявий ёрдам курсатишдир.
Давлат иктисодиётини узи ишлаб чиккан дастурлар ёрдамида тартибга солади. Дастурларга тараккиётнинг истикболли йуналиш сари белгиланади ва уларга риоя килган корхоналар зарар курмаслиги учун бюджетдан субсидия берилади. Ута мухим илмий- техникавий ишларни экологик муаммоларни, экспорт масаласини хал килишда катнашадиган корхоналар субсидиядан фойдаланади. Субсидия банкрот ёки унинг арафасидаги корхоналарни молиявий согломлаштириш учун хам кулланилади. Субсидия экспортни кучайтириш ва кискартириш учун товарлар захирасини хосил этиш учун хам ажратилади. Бозорда товарлар купайиб кетса, ишлаб чикаришда уларнинг захираларини яратиш учун корхоналарга субсидия берилади. Бу билан товарларни вактинча сотмай туриб захира хосил этиш харажатларни коплашга ёрдам беради. Масалан, донни бозорга чикармай саклаб тургани учун дехконлар бюджетдан кайтариб бермаслик шарти билан берилади, бевосита бюджетдан кайтариб бермаслик шарти билан пул ажратиш: давлат хисобидан хар хил имтиёз бериш (корхона махсулотнинг оширилган нархда давлат томонидан харид этилиши, соликлар ва банк туловлари микдорини камайтириш, давлат хисобидан арзон - гаровга карз бериш, мол-мулкни сугурта килиш, кадрларни тайёрлаш ва малакасини ошириш). Давлат кулида тупланган пул маблаглари субсидия оркали иктисоднинг маълум йунилишидаги ривожини рагбатлантиришга каратилади. Субсидлаш деярли хамма мамлакатларда кулланилади.
Дотация - давлат бюджетидан кайтариб бермаслик шарти билан маблаг ажратиш: иктисодиётга бюджет оркали таъсир этиш воситаларидан бири. Дотация бюджетнинг даромади хисобидан ажратилади;уни корхона ташкилот, фирма, корпорация ва махаллий бюджет олади. Фаолияти умудавлат ахамиятига молик, лекин уз даромади билан харажатларни коплай олмасдан зарарга ишловчи корхона ва ташкилотларга шу зарарни коплаш учун давлат дотация билан ёрдам беради. Дотация олувчи корхоналар мухим махсулотлар чикаради, лекин унинг нархи паст булганида зарар куради. Агар зарар дотация билан копланмаса, мухим махсулот ишлаб чикарилмайди, бу эса халк хужалигига путур еткизади.
Дотация уй - жой, комунал хужалигига, маданий муассасалар (масалан театрлар) зарарини коплаш учун хам ажратилади. Дотациянинг катта кисми озик-овкат махсулотларини ахолига арзон сотишидан келган зарарни коплаш учун кишлок хужалиги озик овкат саноати корхоналари ва савдо сотик ташкилотларига ажратилади.
Дотация умумий ва максадли булади.
Умумий дотация - ажратилган махаллий бюджетларга берилади ва уни ишлатиш махаллий хокимият ихтиёрида ва унга марказ аралашмайди.
Максадли дотация берилганда уни маълум ишларини амалга ошириши учун сарфлаш мажбурий ва буни давлат назорат килади. Дотация бозор иктисодиёти шароитида чекланган жойда кулланилади. Корхона, ташкилотлар зарарсиз ишлаши; курган зарарини бюджетдан эмас балки олинган карздан коплаш керак. Бозор муносабатида амал килувчи нархлар нормал ишлаган корхоналарнинг зарар курмаслигини бинобарин дотация сурамасликни таъминлайди.
Дотация ута мухим, лекин бозор механизми оркали дархол ечиб булмайдиган муаммоларни молиялаштириш учун кулланиши керак.



  1. Инвестициянинг турлари.

Инвестициялар жорий ва узок муддатли инвестицияларга ажратилади.
Жорий инвестициялар - эркин сотиладиган ва бир йилдан куп булмаган муддатда эгалик килишга каратилмаган кимматли когозлардир.Улар одатда бозор (ликвидли) кимматли когозлар деб аталади (юритилади) . Бозор кимматбахо когозлари куп холларда буш турган накд пулларнинг вактинча куйилиши булади. Улар шунингдек бино, асбоб - ускуналарга куйилиши кутилаётган капитал хам булиши мумкин ва хокозо. Акциялардан ташкари, умуман кимматли когозлар сифатида эгалик хукукини ва мулк улушини ( капитал) сотиш ва хукукни тасдикловчи хар кандай молиявий инструмент хизмат килиши мумкин, конвертация килинадиган облигациялар, корпорация - эмитент томонидан чикарилган ва кайта сотиб олинган акциялар, шунингдек туланишга такдим этилиши мумкин булган имтиёзли акциялар бундан мустасно. Кимматбахо когозлар одатда облигациялар, хазина векселлари, депозит сертификатлари холида булади.
Облигация инвесторлар орасида жойлаштирилган, эмитентнинг мажбурияти шаклини акс эттирувчи молиявий инструментдир.
Облигация маълум муддатгача туланилиши лозим ва фоизларнинг даврий туланиб боришини таълаб килади.
Облигация - компания унга карздор эканлигини тасдикловчи сертификат олади. Корхона ихтиёрида булган кимматли когозларнинг барчаси инвестицион портфель дейилади.
Дастлаб жорий инвестициялар хисобида сотиб олиш киймати буйича акс эттирилиб у сотиб олиш харажатлари, жумладан брокерлик мукофотлари, божлар ва банк хизматлари учун мукофотлардан иборат.

Жорий инвестициялар:



  • Хакикий киймати;

  • Бозор киймати.

Хакикий киймат - хабардор булган ва битимга тайёр томонларнинг уртасида актив айирбошланаётган суммадир.


Бозор киймат - бу кимматбахо когозлар бозорда акциялар олди - сотди килинадиган кийматдир.
Узок муддатли инвестициялар - бир йилдан узок булган муддатда эгалик килишга мулжалланган кимматли когозларга куйилган инвестициялардир. Улар одатда инвестицион портфелда улушни (акциялар) ва карз (узок муддатли облигациялар) кимматли когозлар билан ифодаланган булади. Узок муддатли инвестициялар хисобда аввал сотиб олиш киймати буйича тан олинади ва сунгра балансда куйидаги кийматларда хисобга олиниши мумкин:

  1. Сотиб олиш киймати буйича;

  2. Кайта бахолаш киймати буйича;

Амал килинаёиган бозорда ташкил топган бозор кийматига эга кимматли когозлар бутун инвестицион портфел асосида аникланадиган сотиб олиш ёки бозор кийматларнинг энг кам киймати буйича хисобга олиниши мумкин.
Кимматли когозларни сотиб олиш ва уни сотиб олиш билан боглик харажатларни хисога олган холда акс эттирилади. Агар инвестициялар хусусий капитал акцияларнинг чикарилиши хисобига талаб килинса у холда инвестицион киймати карзларнинг киймати булиб, уларнинг капитал киймати эмас, балки хакикий киймати хисобланади. Агар инвестициялар бошка акцияларга айрибошлаш оркали олинса, у холда уларнинг киймати акциянинг хакикий киймати булади.

Download 87,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish