|
22-Tema. Jug’imli kesellikler menen islewde veterinariya qa’nigelerinin’ kas’ip etikasi
Dezinfeksiya - juqpalı hám invazion keselliklerge qarsı kompleks gúres ilajlardıń bir bólegi bolıp, keselliklerdiń qozǵawtıwshıları hám olardıń tasıwshılarına qarsı olardıń pútkil turmıslıq rawajlanıw cikli dawamında mexanik, fizikaliq, ximiyalıq hám biologiyalıq tásir etiwdiń ámeldegi barlıq usılların qollawdı óz ishine aladı.
Dezinfeksiya (juǵımsızlandiriw) ni zıyansizlandiriwdan parıqlaw kerek. Qandayda bir obyektti juǵımsızlandiriw - bul tekǵana patogen qozǵawtıwshılardı óltiriw, ba'lki olardıń jasaw jemisi bolǵan toksinlerdi, sonıń menen birge ximiyalıq zıyanlı elementlerın dejog’altiwdi óz ishine aladı.
Dezinfeksiya menen obyekttegi barlıq mikroorganizmler emes, bálki tek patogen mikroblardı óltiriw maqset etiledi.
Sterilizatsiya - bul patogen mikroorganizmler menen birge barlıq mikroblar joq etiliwi bolıp tabıladı.
Veterinariya dezinfeksiyasi awıl xojalıq obyektleri, gósh sanaatı kárxanaları, transport hám haywanatqa tiyisli shiyki zatlardi qayta islew kárxanalarında ámelge asıriladı.
Dezinfeksiya obyektlar tazalanǵannan keyin eritpeler yamasa aerozollar járdeminde ótkeriledi. Dezinfeksiya maqsetleri ushın eritpe, aerosol, aralaspa yamasa gaz jaǵdayındaǵı ximiyalıq preparatlardi qollaw eń keń tarqalǵan.
Dezinfektantlar eritpeleri eki yamasa onnan artıq element (komponent) lerdin’ makroskopik bir jınislı aralaspası termodinamik teń salmaqli sistemanı payda etiwshi forması bolıp tabıladı. Eritpeler menen dezinfeksiylaw ótkeriwde aldın to’shama (pol), go’ng kanalı, panjaralar, keyin diywal, tosıq hám patolokqa islew beriledi. Aqirindago’ng kanalı, panjara hám pol qayta juwıladı.
Aerozollar - suyıqlıqtıń mayda tamshıları yamasa gaz (hawa )degi mayda qattı bóleksheler bolıp tabıladı.
Dezinfeksiya profilaktikalıq hám májburiytu’rlerine bólinedi.
Profilaktikalıq dezinfeksiya - bul obyekttegi patogen bálki shártli patogen mikroorganizmlerdi joq etiwge qaratılǵan dezinfeksiya bolıp tabıladı. Profilaktikalıq dezinfeksiyanin’ texnologiyalıq usılları xojalıqtıń túri hám baǵdarına baylanıslı. Kishi xojalıq hám fermalarda profilaktikalıq dezinfektsiya jılına 2 ret báhár hám gu’zde o’tkiziledi. Sharwashılıq komplekslerinde dezinfeksiya islep shıǵarıw cikline qaray ótkeriledi.
Májburiy dezinfeksiya óz gezeginde ámeldegi hám juwmaqlawshı dezinfeksiyalarg’a bólinedi.
Ámeldegi dezinfeksiya - xojalıqta juqpalı kesellikler haywanlar ortasında júzege kelgen kúnnen baslap hár sapar jańa kesel haywan anıqlanǵanda, sonıń menen birge nosog'lom haywanlardı juqpalı keselliklerge qarsı gúres boyınsha rejede názerde tuilgan múddetlerde ótkeriledi.
Juwmaqlawshı dezinfeksiya – bul jug’imli kesellik oshag’inda patogen mikroorganizmlardi putkilley jog’altıwdıń sońǵı basqıshı esaplanadı. Ol xojalıqta sheklew (karantin) biykar etiliwinen aldın, juqpalı kesellik tamamlanǵannan keyin ótkeriledi. Juwmaqlawshı dezinfeksiya ámeldegi dezinfektsiya ótkeriwde qollanılǵan preparat penen ótkeriledi. Juǵımsızlandiriw malxanalar, onıń átirapındaǵı aymaq, haywanlarǵa qaraw buyımları, transport quralları, malg’a qarawshı personaldin’ kiyimleri, suyıq tezek toplanıw ornı, tezek hám basqalarda ótkeriledi.
Dezinfeksiya sapasın bahalaw ushın dezinfeksiya ótkerilgennen 2-3 saattan keyin poldan haywanlardıń arqa ayaqları turǵan jerinen, eki diywaldan, múyeshtan hám ohurdan úlgiler alınıp laboratoriyada tekseriledi, yaǵnıy, kórgezbeli mikroorganizmlar - test-mikroblar bar joq ekenligi esapqa alınadı.
Eger dezinfeksiya brutsellyoz, salmonellyoz, kolibakteryoz, saramas, pasterellyoz, listerioz, pulloroz, belok, ǵazlarda gepatit keselligine qarsı ótkerilgen bolsa kórgezbeli mikroorganizm retinde ishek tayaqshaları esapqa alınadı. Ishek tayaqshası kulturasin ajıratıp alıw ushın alınǵan úlgilerden Eykman azıqliq ortalıǵına egilip qızdırıladı hám son’ Endo azıq ortalıǵına ótkeriledi yamasa tuwrıdan-tuwrı Endo azıq ortalıǵına egiledi.
Tuberkullyoz, gúńelek hám basqa bir qansha shıdamlılıǵı joqari bolǵan mikroorganizmler ushın test-mikrob retinde stafilakokklar isletiledi. Modifikatsiyalang’an Xeyfets azıq ortalıǵınan da ishek tayaqshaları da stafilakokklardi ajıratıp alıw ushın paydalanıladı.
Azıq ortalıqlarında o’sken kórgizbeli mikroorganizmler kulturalari álbette mikroskop astında uyreniledi. Ishek tayaqshası ósip atırǵanlıǵınıń birinshi belgisi azıq ortalıǵınıń reńinin’ ózgeriwi esaplanadı. Azıq ortalıǵınıń malina reńinen jasıl yamasa salat ren’ine ótiwi, ılaylanıwı hám gaz payda bolıwı ishek tayaqshası kulturalarinin’ ósip atırǵanlıǵın ańlatadı. Basqa reńlerdin’ payda bolıwı biytanis(begona) mikroflora ósiwi nátiyjesinde júz beredi hám esapqa alınbaydı.
Profilaktikalıq hám juwmaqlawshı dezinfeksiya egerde barlıq tekserilgen úlgilerde mikrob o'spegen bolsa qaniqarli esaplanadı. Ámeldegi dezinfeksiya ushın bolsa 90% úlgilerde keri nátiyje alınsa dezinfektsiya sapası qaniqarli(qoniqarli) esaplanadı.
Veterinariya sanitariya ótkizgishileri juqpalı kesellik qozǵawtıwshılardıń sharwashılıq, qusshılıq komplekslerine hám basqa sharwashılıq shiyki zat hám ónimlerin qayta islew menen baylanıslı kárxanalarǵa juqpalı kesellik qozǵawtıwshılardıń kiriwiniń aldın alıwǵa xızmet etedi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
