Institutí NÓkis filialí «Veterinariyada kàsip etikaSÌ»

19-20-Tema. Laboratoriyada islewde veterinariya qa’nigelerinin’ ka’siplik etikasi. Haywanlardi tekseriw ha’m diagnoz qoyiwda qa’nigelerdin’ ka’siplik etikasi
Bazar ekonomikasi talaplarina juwap bere alatug’in go’sh, su’t ha’m basqa sharwashiliq o’nimleri islep shig’ariwda haywanlardin’ sawlig’i ha’m zatlar almasiwinin’ jag’dayin o’z waqtinda baqlap bariw en’ tiykarg’i a’hmiyetli orin orin iyeleydi. Bug’an tek g’ana uyg’in(uyg’un) dispanserlewdi jolg’a qoyiw arqali g’ana erisiw mu’mkin.
Uyg’in dispanserlew ishki jug’imsiz, akusherginekologik, xirurgiyaliq ha’m basqa keselliklerdi kemeyttiriw ha’m saplastiriw joli menen sog’lom(salamat), o’nimdar, keselliklerge shidamli haywanlar padasin jaratiwg’a qaratilg’an rejeli diagnostic, terapevtik, ha’m profilaktik ilajlar sistemasi esaplanadi. Bul usil veterinariya xizmetin a’melge asiriwdin’ en’ progressive formasi bolip, padadag’i barliq haywanlarda zatlar almasiwinin’ jag’dayin baqlap bariw, jasirin keship atirg’an kesellikler ha’m olardi keltirip shig’ariwshi sebeplerdi o’z waqtinda aniqlaw, emlew ha’m aldin aliw jollarin belgilep beredi.
Dispanserlew na’tiyjeleri sharwashiliq texnologiyasina aktiv ta’sir ko’rsetiw ha’m veterinariya xizmetkerlerine agronom, zootexnik ha’m basqa xizmetkerler menen birgelikte sharwashiliq ha’m veterinariya ilimiy texnik rawajinin’ za’ru’riiy sha’rti – haywanlardag’i zatlar almasiwinin’ ta’biyati ha’m stabil joqari o’nimdarliq da’rejesine mas keletug’in mas biologiyaliq toyimli aziq deregin jaratiwda qatnasiw imkanin beredi.
Fermer xojaliqlarinda qaramallardi dispanserlew turaqli ra’wishte o’tkiziliwi ha’m texnologik processtin’ quramliq bo’legi esaplaniwi za’ru’r. Biraq, sog’an qaramastan dispanserlewdi ku’ndelik veterinariya isleri ha’m epizotiyag’a qarsi o’tkiziletug’in ilajlar menen almastirip qoyiw uliwma mu’mkin emes.
Haywanlardi dispenser ko’riginen o’tkeriwdin’ uliwma rejesi wa’layat boyinsha veterinariya basqarmasinin’, rayonlarda – rayon veterinariya bo’liminin’ baslig’i ta’repinen du’ziledi, ha’kim orinbasarlari ta’repinen tastiyqlanadi.
Tiykarg’i dispenser tekseriwdi o’tkeriwden 7-10 ku’n aldin xojaliq veterinariya vrachi ha’mme aziqlardan u’lgiler alip tekseriw ushin wa’layat agroximiya laboratoriyasina, baqlaw toparindag’i haywanlardan qan alip, wa’layat veterinariy laboratoriyasina jiberedi.
Aziq(ozuqa) u’lgileri(toplang’an qurg’aq xashak, basilg’an silos ya’ki senaj, omixta jem, ko’k jon’ishqa ya’ki ma’kkeju’weri, la’blebi ha’m basqlar) alinip, bir tushama u’stine to’giledi, jaqsilap aralastiriladi, sonnan salafan qaltanin’ yarimina shekem ya’ki 1/3 bo’limine shekem salinip, onin’ ishine aziqtin’ ati, u’lgi aling’an waqit ha’m xojaliq ati jazilg’an qag’az da salip qoyiladi ha’m awzi baylang’an halda agroximlaboratoriyag’a jiberiledi. Dispanser ko’rigine 1-2 ku’n qalg’anda xojaliq veterinariya xizmetkerleri ta’repinen xojaliqta veterinariya xizmetinin’ keying 2-3 jilliq esabatlari tiykarinda pada sindromatikasinin’ analizi, agroximlaboratoriya tekseriwleri na’tiyjeleri tiykarinda raciondag’i bar bolg’an aziqliqlar toyimlilig’i, baqlaw topari haywanlarinan aling’an su’t ha’m siydik u’lgilerinin’ za’ru’r ko’rsetkishleri boyinsha mag’liwmatlar tayarlap qoyiladi.
Haywanlardi dispanser ko’riginen o’tkeriw waqtinda haywanlardi saqlaw ha’m aziqlandiriw sha’rayatlari, pada sindromatikasi ha’m raciondag’i aziqliqlardin’ haqiqiy toyimlig’lilig’i, haywanlardi klinik ko’rikten ha’m tekseriwden o’tkiziw na’tiyjeleri ha’m qandi bioximiyaliq tekseriw na’tiyjeleri analizlenedi ha’m kemshilikler aniqlanadi.