Inog’omov farmasevtik qurilmalarida o’lchash asoslari toshkent 2020

Suyuqlikli xramatografik usul. Suyuqlikli xramatografik usul - bu analitik usul bo’lib, asosan eriruvchida eritilgan molekula yoki ionlarni ajratib olish, tarkibini aniqlash uchun ishlatiladi (11.7-rasm). Bu usul ko’proq xramatografik kolonka bilan analiz qilinayotgan modda o’rtasida kimyoviy o’zaro ta’sirlarni o’rganish uchun qo’llanilgani uchun yuqori bosimli suyuqlikli xramatografik usul deb ataladi. Bu usulda suyuq erituvchi bosim (harakatlanuvchi faza) oatida
namunani kolonkadan o’tkazish uchun ishlatiladi. Kolonka odatda, ingichka trubadan iborat bo’lib ma’lum bir kimyoviy tarkibga ega bo’lgan mayda zarrachali modda bilan to’ldirilgan. Namuna tarkibidagi har bir birikma kolonka ichidagi adsorbent bilan ularni adsorbsiyasi, ion akmashinish xususiyatlari va zarrachalarning o’lchamlariga bog’liq holda har xil o’zaro ta’sirlashadi natijada modda komponentlari har xil tezlik bilan harakatlanadi. Bu modda komponentlarining xramatografik kolonkadan har xil tezlikda chiqishlari asosida namunaning tarkibi o’rganiladi va analiz qilinadi.

11.6-rasm. Suyuqlikli xramatograf qurilmasinig tuzilish sxemasi.

Xramatografik analiz usuli shunday bebaho analiz usuliki, bu soxaning mutaxassislari ikki marta Nobel mukofotiga sazovor bolgan. Butun dunyo olimlari tomonidan olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarining 60 foizi xramatografik analiz usulini qo’llagan xolda olib boriladi. Yuqorida aytib o’tilgan qulayliklari uchun keyingi vaqtlarda ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish, tibbiyotning barcha yo’nalishlarida, radioaktiv moddalarni aniqlashda, kriminalistikada, oziq- ovqat sanoatida va biologic va farmasevtik maxsulotlarni ishlab chiqarishda hamda ilmiy-tadqiqot ishlarida keng miqyosda qo’llanilib kelinmoqda.

Hozirgi vaqtda dori vositalari, oziq-ovqat va kimyoviy mahsulotlarni analiz qilishda qo’llanilayotgan xramatograflarning to’g’ri va aniqlik klassiga mos xolda
ishlashi muhim ahamiyatga ega. Qyuida shu o’lchash asboblarini qiyoslash ko’rigidan o’tkazish tartib-qoidalari to’g’risida ma’lumot beriladi.

1.