Innovatsiya va intergatsiya


IN N O V A TSIO N P E D A G O G IK A T U S H U N C H A S I



Download 7,6 Mb.
Pdf ko'rish
bet38/106
Sana02.07.2022
Hajmi7,6 Mb.
#730934
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   106
Bog'liq
Р. Мавлонова

IN N O V A TSIO N P E D A G O G IK A T U S H U N C H A S I
Respublikam izda oliy (o'rta m axsus. kasb-hunar. maktab) t a i i m i
tizim ida faoliyat ko'rsatayotgan professor-o'qituvchilarni m alaka oshi­
rish kurslarida ilg*or pedagogik va axborot texnologiyalari bo'y icha 
vangi bilim lar tizimi bilan qurollantirishni uzluksiz tashkil etish davr 
talabidir.
Innovatsion pedagogika
- hozirgi davrda norasm iy fan sifatida 
m a i u m b o lg a n , biroq k u n savin butun jahon soha m utaxassislarining 
e'tiboriga tushib, jadal rivojlanib borayotgan bilim lar tizimidir. 
Hozirgi davrda t a i i m sohasiga yangi vo'nalishga ega b o l g a n in n o ­
vatsion pedagogika fani kirib keldi. Innovatsion pedagogika atamasi 
G 'a rbiy Yevropa va A Q SH da 1960-yillarda paydo b o id i. Innovat­
sion pedagogika va innovatsion faoliyat haqida O.N. Gonobolin, 
V.A. Slastenin, N.V. K uzm ina, A .I.H erva nov va boshqalar ilmiy tadqi­
qot ishlari olib borganlar. Innovatsion pedagogika nazariy va amaliv 
m u am m o la rn i hal etish uchun asos qilib olingan. A m e rik a lik inno- 
vatsivachi E. Rodjers tom onidan yangilik kiritishning ijtimoiy-psixo- 
logik juhatlari ishiab chiqilgan. U yangilik kiritish jarayoni qatnashchi- 
larining tasnifi, ularning yangilikka b o l g a n m unosabati va boshqalarni 
ko'rsatgan. Ilmiy vocnalishlarda yangilik va innovatsiya tushunchalari
70


farqlanadi. Yangilik - bu vosita, yangi metod, metodika, texnologiya va 
boshqalardan iborat.
T a i i m sohasida innovatsion pedagogika shakllanib, rivojlanib 
bormoqda. M a z k u r yangi fan haqida olimlar tom onidan jiddiy fikrlar 
bildirilmoqda. Bu fanning asosiy vazifasi hukm ron b o i ib turgan butun 
o'quv-tarbiya tizimi nazariyasini innovatsiya asosida qayta tashkil etib 
o'zlashtirishdir. Innovatorlar fikriga asosan odatiy m um toz pedagogik 
nazariyalar eskirib qolgan, yangi sharoitda hozirgi avlodni bu eskirib 
qolgan y o i bilan tarbiyalash m u m k in emas. Pedagogika bilimlar 
tizim idir. Obyektivlik, m aqsadga muvofiqlik, m ustahkam lik, bir- 
biriga zid b o l m a s l ik uning asosini tashkil etadi. Pedagogik tizimini 
loyihalashtirishda har qanday ilmiy nazariya kabi tizim ni tashkil etuvchi 
tamoyillar birlashtiradi. Obyektiv nazariyaning asosiy tamoyillari 
faqatgina ilmiy prinsip b o lis h i shart, am m o g'oyaviv b o im a slig i lozim. 
Insonning aqliy rivojlanishi va tarbivasi haqidagi bilim darajasining 
talabga muvofiqligi — obyektivlikning yagona talabidir. М. I. Potashnik 
innovatsiya jarayonining quyidagi tuzilm asini ko'rsatadi:
Faoliyat tuzilm asi - motiv-maqsad-vazifa-m azm un-shakl-m etod- 
lar - m etodik kom ponentlar vig in d isi.
Subyektiv tuzilm a - innovatsion faoliyat subyektlarining xalqaro, 
mintaqaviv, tum an, shahar va boshqalar.
M az m u n tuzilmasi - o'quv-tarbiyaviy ishlar, boshqaruvda yangilik­
ning paydo b o iis h i, ishlab chiqilishi va o'zlashtirilishi.
Tashkiliy tuzilm a - tashxislash, oldindan ko'ra bilish. sof tashkiliy, 
amaliy, umumlashtiruvchi, tadbiq etuvchi. Innovatsiya jarayoni o'z 
ichiga tarkibiy tuzilm alarni va qonuniyatlarni qam rab olgan. Pedago- 
gikaga oid adabiyotlarda innovatsiya jarayonining kechishini 4 ta asosiy 
qonuniyati farqlanadi:
1. Pedagogik innovatsiya m uhitining ayovsiz bir sharoitda emasligi 
qonuni.
2. Nihovat am alga oshirish qonuni.
3. Komillashtirish qonuni.
4. Pedagogik innovatsiyaning davriy takrorlanish va qaytish qonuni.
Nihovat amalga oshirish qonuni yangilikning hayotiyligi b o iib ,
erta yo kech, stixiyali yoki ongli ravishda amalga oshadi. Pedagogik
71


innovatsiyaning davriyligi va qaytish qonuni b o ’yicha yangilik yangi 
sharoitlarda qayta tiklanadi. Slastenin. Levina va boshqalar oliy m aktab 
innovatsion jarayonlari negizida quyidagi yondashuvlar yotadi:
1. 
M adaniyatshunoslik jihatidan 
(insonga bilishning 
ustuvor 
rivojlanishi) yondashuv.
2. Shaxsiy faoliyat jihatid a n (ta'limdagi yangi texnologiyalar) yon­
dashuv.
3. K o6p suhbatli (dialogik) yondashuv. kasbiy tayyorgarlikni inson- 
parvarlashtirish.
4. Individual-ijodiy (o'qituvchi va talabalarning o'zaro m unosa- 
batlari) yondashuvi.
Innovatsion faoliyatning subyekti - o'qituvchining shaxsiy im koni- 
vati hisoblanadi. 
B unda pedagog shaxsining ijtimoiy, madaniy, 
intellektual va axloqiy imkoniyatlari y u k s a k ahamiyatga m olik bo4ladi. 
Innovatsion pedagogik jarayonning m u h im unsurlari shaxsning o'z- 
o'zini boshqarishi va o'zini-o'zi safarbar qilishi hisoblanadi. Uning 
eng m u h im yo‘nalishlaridan biri talabalarning bilish faoliyatini 
rivojiantirish b o iib . u talabalarning o’quv ishlarini faollashtirish va 
kasbiy ixtisoslashuvining faollashuviga olib keladi. Innovatsion fao- 
liyatga aksiologik yondashuv inson tom onida n yaratilgan pedagogik 
qadriyatlarni anglatadi. Aksiologik yondashuv insonga oliy qadriyat 
va ijtimoiy taraqqiyotning birdan-bir m aqsadi sifatida qaraydi. M a i u m
b o lish ic h a, amaliyotda y o l koi*satuvchi pedagogik n az ariyam izning 
asosiy kam chiliklaridan biri bilim va t a ’lim ning ustunligini qattiq 
b o'rttirib (kuchaytirib) yuborishdadir. Insonning ma'naviy tarbiyasida 
yodlab olish hajmi ko‘payib borishi m aktab hayotida odatiy hoi b o i i b
qoldi. Hozirgi tarbiya nazariyasi va u boshqarayotgan am aliyotning 
h a m m a belgilari bo‘yicha inqiroz holatda ekani k o i i n i b turibdi. Bu 
holatdan chiqish uchun b o i g a n har qanday harakat innovatsion deb 
hisoblanyapti va bu holda ular o4z nom lariga mosdir. Innovatsion 
pedagogikani ko'pincha a n ’anaviy, muqobil pedagogika deb ataydilar. 
Bu fikrga qo6shilmaslik m u m k in emas. hech b o im a g a n d a eng oddiy 
tushunchalar ЬоЧ icha: s in f ham, o'qituvchi h am va dars m azm u n i va 
darsliklar yo'qolib ketmaydi-ku. Agarda. pedagogik tizim saqlanib 
qolsa, unda faqat uni m ukam m allashtirish haqida gapirish m um kin.
72



Download 7,6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish