Informatika va dasturlash

Taqrizlash (Retsenzirovanie) lentasidagi uskunalar yordamida orfografik xatoliklarga tekshirish, ma’lumotnomadan foydalanish, ajratilgan ma’lumotlarni boshqa tilga tarjima qilish, katakchaga izoh qo’yish, varaqlarni ximoyalash mumkin. Ushbu lentaning ko’rinishi quyidagicha:

T o’g’ri yozish (Pravopisanie) guruhi yordamida jadvaldagi ma’lumotlarni orfagrafik xatolikka tekshirish, ma’lumotnomadan kerakli ma’lumotga mos ma’lumotni topish, ajratilgan ma’lumotga sinonimlarni tanlab olish mumkin.
T il (YAzыk) guruhi bilan jadvaldagi ajratilgan so’zlarni bir necha xil tarjimalarini ma’lumotnoma yordamida yoki internet tarmog’iga ulangan holda ko’rish mumkin.
I zoh (Primechaniya) guruhi foydalanuvchiga ixtiyoriy katakchadagi ma’lumotga izoh yozib qo’yish imkonini beradi. Bunda yozilgan izoh faqat o’sha katakcha belgilanganda ko’rinadi. Bu guruhdagi boshqa tugmalar yordamida hosil qilingan izohni o’chirib tashlash, o’zgartirish kiritish, barcha izohlarni ketma-ketlikda yoki barchasini bir vaqtda ko’rish mumkin.
O ’zgartirish (Izmenenie) guruhi foydalanuvchi uchun himoyani ta’minlovchi hisoblanadi. Ushbu guruhdagi tugmalar yordamida kitobga yoki varaqlarga himoya qo’yish imkoni mavjud. Himoyalash parol yordamida amalga oshiriladi. Ya’ni bunda biror foydalanuvchi jadvaldagi ma’lumotlarga biror o’zgartirish kiritmoqchi bo’sa muharrir himoyalanganlik haqida habar beradi.
Ko’rinish (Vid) menyusidagi uskunalar yordamida jadvalni foydalanuvchi o’ziga mos ko’rinishga o’zgaritirshi, uni o’lchamini kattalashtirishi yoki kichiktirilishi,yangi oyna hosil qilish, jadvalni bir nechta oynalarga ajratish mumkin. Lentaning ko’rinish quyidagicha:

K itobni ko’rish rejimi (Rejimы prosmotra knigi) guruhi jadvalni oddiy,sahifani belgilash, sahifali rejim, butun ekran bo’lab ko’rinishlarda ko’rish imkonini beradi. Buning uchun sichqonchani chap tugmasini kerakli ko’rinish tugmasi ustida bir marta bosishning o’zi yetarli.
K o’rsatish (Pokazat) guruhi belgilanuvchi tugmalardan iborat bo’lib, ular yordamida foydalanuvchi jadvaldagi to’rlarini , bosh satr va ustunlarni , formulalar maydonini olib tashlashi va ularni qayta joyashtirishi mumkin. Bu guruhda chizg’ichni ham ko’rsatishuvchi tugma bo’lib u faqat sahifani belgilash rejimida o’rinli.
M asshtab (Masshtab) guruhi yordamida jadval o’lchamini o’zgartirish, faqat ajratilgan katakchalar bo’yicha o’zgartirishi yoki standart 100%li ko’rinishga keltirish mumkin.
O yna (Okno) guruhi orqali yangioyna ochish, ularni tartiblangan holda joylashtirish, qat’iy sohalarni belgilash, ma’lum sohani saqlash, mavjud bo’lgan boshqa oynaga o’tish, jadvalni bo’laklarga bo’lish, jadvalni vaqtinchalik berkitib qo’yish kabi amallarni bajarish mumkin.
M akroslar (Makrosы) guruhi – bu shunday guruhki, u yordamida ba’zi bir foydalanuvchi tomonidan ko’p va tez-tez bajrilayotgan ba’zi amallarni biror klavishga buyruq sifatida biriktirib, shu amalni Microsoft Visual Basic yordamida programmalash mumkin. Ushbu guruh jadval bilan ishlashda ishni samarali va tez bajarlishini ta’minlaydi desa ham bo’ladi. Guruhdagi kichik ko’rsatkich yordamida mavjud makroslarni ko’rish, yangi makroslarni yozish va ularga o’zgartirish kiritish ham mumkin.
Jadvalda biror bir tasvir (grafik obyekt) joylashtirilganda menyular satrida ajratilgan tasvir bilan ishlash uchun qo‘shimcha ravishda Formatlash (Format) lentasi hosil bo‘ladi. Formatlash lentasini ochish uchun menyu nomida sichqoncha tugmasini bosish kifoya. Natijada amallar lentasi quyidagicha ko‘rinish oladi:

Jadval bilan ishlash jarayornida ba’zi hollarda kiritlgan ma’lumotlarni grafik ko’rinishi ya’ni diagramma xosil qilishga to’g’ri keladi. Diagrammalar hosil qilnganda menyular satrida yana bir qo’shimcha Konstruktor(Konstruktor) lentasi hasil bo’ladi. Konstruktor lentasini ochish uchun menyu nomida sichqoncha tugmasini bosish kifoya. Konstruktor lentasining ko’rinishi quyidagicha:

Diagramma bilan ishlash jarayonida menyular satrida Konstruktor lentasidan tashqari qo’shimcha Maket(Maket) lentasi ham hosil bo’lib, bu lentadagi tugmalar, uskunalar yordamida diagrammaga nom berish, foniga to’r joylashtirish, diagrammaning har bir bo’lagiga mos qiymatlarni qo’yish, ko’rsatkichlarga o’zgartirishlar kiritish va h.k.larni amalga oshorosh mumkin. Ushbu lenta quidagicha ko’rinishda:

Excelning asosiy ishchi maydonidagi jadvalni aks ettirunchi och rangdagi chiziqlar foydalanuvchi uchun yordamchi chiziqlar hisoblanadi. Jadvalni chop qilishda bu chizqlar qog’ozda ko’rinmaydi. Jadvalni yaratishda jadvalning kerakli cjegaralari ko’rinib turishi uchun Excelning maxsus buyruqlar guruhi mavjud. U foydalanuvchiga jadvalni ixtiyoriy ko’rinishda chegaralash imkonini beradi. Jadval chegaralarini chizib chiqish uchun menyuning Glavnaya(Asosiy) lentasida joylashgan SHrift(Shrift) guruhidan «Granitsы»(«Chegaralar») tugmasi tanlanadi.

Jadvalni chegaralashni guruhdagi tugmani bosib hosil bo’lgan «Format yacheek» oynasidan «Granitsы» bo’limini tanlagan holda amalga oshirsa ham bo’ladi.