Informati va informatikaga iod fanlar jadal su’ratlar bilan rivojlanib bormoqda

Savol va topshiriqlar

1. 
   Qanday qo’shimcha qurilmalar mavjud.
   
2. 
   Modem nima uchun kerak?
   
3. 
   Modemni qanday turlari mavjud?
   
4. 
   Modem qanday o‘rnatiladi?
   
5. 
   Modemning qanday standartlari bor?
   

37- Mavzu: Shaxsiy kompyuterni zamonaviylashtirish

Reja

1.Shaxsiy kompyuterning imkoniyatlarini kengaytiruvchi qurilmalar

2. Axborotni aks ettiruvchi tizimlar

3. Audio jihozlar

4. Videouskunalar

Tayanch so’z va iboralar: Vinchestor, Strimer, digitayzer, monupulyator.

Kompyuterning imkoniyatlari – nafaqat ma’lumotlarni qayta ishlash, kiritish yoki chop qilish bilan chegaralanadi, balki ma’lumotlarni saqlash, qidirish, saralash, qayta ishlashda turli xil ulanadigan qurilmalar ishlatilganda yaqqol seziladi. Xususan, kompyuterdan foydalanuvchi ko’pchilik zamonaviy dasturlar (MS Word, Excel 2000, Paint brush va boshqalar) da ishlash jarayonida “sichqoncha”dan foydalanish ish jarayonini keskin osonlashtiradi. Ayrim kompyuterlarda “sichqoncha” o’rniga tresbol, trekpoyni kabi qurilmalar ishlatiladi. Ular ham “sichqoncha ” kabi qo’llaniladi, ularni ham ishlatish foydalanuvchi zimmasida qoladi.

Kompyuterga ulanadigan qurilmalardan yana biri diskyurituvchilar bo’lib, u deyarli barcha kompyuterlarda (tarmoqlarda ishlaydiganlari bundan mustasno) hech bo’lmaganda bitta o’rnatilgan bo’ladi. Diskyurituvchi – disketlardagi ma’lumotlarni o’qish va unga yozishda ishlatiladi. Keng tarqalgan disketlar odatda 3,5 yoki 5,25 dyumli hajmda bo’lib, mos holda uch dyumlik va besh dyumlik disketlar deb ataladi. Disketlar bir-biridan ma’lumotlarni yozish hajmi bilan farq qiladi. Odatda uch dyumlik disketga 1,44 Mbayt hajmga, besh dyumlik disketga 360 Kbayt hajmga ega bo’lgan ma’lumot yozish mumkin. Shuni ta’kidlab o’tish lozimki, disketni birinchi marotaba ishlatishdan oldin uni formatlash lozim. Formatlash esa maxsus dasturlar, xususan DOS Format dasturi yordamida bajarilishi mumkin. Biz disketning formatlash bosqichlari haqida keyinroq to’xtalamiz.

Kompyuterga ulanadigan qurilmalardan yana biri kompyuterning monitori (displey) bo’ladi. Monitor televizor kabi ishlab, unda matnli yoki grafik ma’lumotlar tasvirlanadi. Monitorlar rangli yoki rangsiz (monoxrom) bo’lib, ular bir-biridan o’lchovi bo’yicha farq qiladi. Monitorlarda tasvirlar gorizontal va vertikal bo’yicha 640 x 480 nuqtali belgidan 1600 x 1280 nuqtali belgigacha bo’lishi mumkin.

Qattiq disk (vinchestor)- kompyuterda ishlash jarayonida qo’llaniladigan ma’lumotlarni doimiy xotirada saqlash uchun xizmat qiladi. Xususan, qattiq diskda operatsion tizim dasturlari, matn muharrirlari, ko’p qo’llaniladigan dasturlar majmuasi dasturlash tillari va hokazolar saqlanadi. Odatda, kompyuterlar turiga qarab qattiq disklar bir-biridan diskda ma’lumotlarni qanchalik miqdorda ko’p yoki kam yozish hajmi, ma’lumotlarni o’qish yoki yozish tezligi va qattiq disk ulanadigan interfeys (nazorat turi) bilan farq qiladi. Qattiq disk hajmi kompyuterni ishlashida asosiy omillardan hisoblanadi.