Informati va informatikaga iod fanlar jadal su’ratlar bilan rivojlanib bormoqda

Savol va topshiriqlar

1. USP qachon ishlab chiqarilgan?

A) 1992-yil

B) 1995-yil

C) 1989-yil

D) 1989-yil

2. “Olovli sim” nomini olgan shina?

A) UPS

B) Plug and play

C) RS-232 c

D) Fire Wire

3. Noutbuklar nechanchi yildan boshlab yaratila boshlandi?

A) 1973-yil

B) 1995-yil

C) 1981-yil

D) 1998-yil

4.. Asosiy xotira qanday turlarga bo’linadi?

A) chiziqli va interfaol

B) chiziqli, tarmoqlanuvchi, takrorlanuvchi

C) kesh xotira, doimiy va tezkor

D) doimiy va tezkor

5.. “Plug and play” qanday ma’noni anglatadi?

A) “Olovli sim”

B) hisoblovchi

C) “o’rnat va ishla”

D) kompyuter o’yinlari

35- Mavzu: Blok pitaniyani tanlash.

Krosvord savollari

1. Kompyuter ishlashi uchun zarur bo’lgan resurslardan biri

2. Kuchlanishni barqarorlashtirish funksiyasini kiritish uchun o’chirib yoqish shaxobchali transformator yoki avtotransformatordan qanday UPS turi foydalanadi?

3.UPS ning Back-UPS deb nomlanuvchi varianti yana qaysi nom bilan yuritiladi?

4. UPSning tarmoqda kuchlanish bo’lmaganda ham kompyuterni ishga tushiruvchi modeli qanday nom bilan yuritiladi?

5. Sichqonchaning o’rtadagi tugmasi bilan klaviaturaning qaysi klavishining vazifasi o’xshash?

6. Elektr tokini tushib ketishida tokni normallashtiruvchi qurilma nomi.

7. Kompyuterning energiya blogi nima deyiladi?

8. Tok sakrashlarini cheklovchi qurilma.

9. UPSning Off-line turiga kiruvchi ARS firmasining modeli

10. Varistorlar ishlashini tekshiruvchi qurilma

11. Himoyaning eng yuqori darajasini taminlovchi UPS turi qanday nomlanadi?

12. Sichqonchaning o’rtadagi tugmasi bilan klaviaturaning qaysi klavishining vazifasi o’xshash?

13. UPSning chiziqli-interfaol turiga kiruvchi ARS firmasining modeli

										1			E
				2									N
						3							E
				4									R
										5			G
	6												I
		7											Y
											8		A
												9	B
											10		L
												11	O
										12			G
								13					I

36- Mavzu: Jamlangan qo’shimcha qurilmalarni o’rnatish

Reja

1. 
   Shaxsiy kompyuterning qo’shimcha qurilmalari haqida ma’lumot.
   
2. 
   Modemlarning xalqaro standartlari
   
3. 
   Modemni o‘rnatish
   

Modem modulatsiya, demodulatsiya so’zlaridan olingan bo’lib, uzluksiz signallarni raqamli (modulatsiya) va raqamli ma’lumotlarni uzluksiz (demodulatsiya) signalga almashtirib beradigan qurilmadir. Uning asosiy vazifasi kompyuterlararo aloqani o’rnatishdir. U o’zining kommunikatsion dasturlariga ega bo’lib, bu dasturlar yordamida uzoq masofalarga ma’lumotlarni uzatishi va qabul qilishi mumkin. Modem ichki va tashqi bo’lishi mumkin. Hozirda ko’p kompyuterlar modem bilan birga sotilmoqda.

Modem qanday ishlaydi?

Kompyuter telefon tarmog’i orqali axborot almashish maqsadida ishlatilayotganda, telefon tarmog’idan olingan signalni qabul qila oluvchi va uni raqamli axborotga aylantiruvchi qurilma lozim bo’ladi. Qurilmaning kirishida axborot modulatsiya qilinadi, chiqishda esa aksincha, demodulatsiyaga uchraydi, shundan modem nomi kelib chiqqan. Modemning asosiy vazifasi kompyutyerdan kelgan signalni telefon tarmog’i ish chastotasi diapazoniga mos chastotadagi elektr signaliga aylantirishdan iborat. Bu tarmoqning akustik kanalini modem quyi va yuqori chastota yo’laklariga ajratadi. Quyi chastotali yo’lak ma’lumotlarni uzatishda ishlatiladi, yuqori yo’lakli chastotalar esa qabul qilish uchun qo’llaniladi.

Modemning, yuqorida aytganimizdek, ikki turi mavjud: ichki va tashqi modem. Ichki modem plata ko’rinishida kompyuter ichiga maxsus joyga o’rnatiladi. Tashqi modem esa, ham faks ham modem rolini o’ynaydi va alohida qurilma sifatida kompyuterga ulanadi.

Modemlarning xalqaro standartlari

Eng ko’p tarqalgan modem birinchi modemlarni ishlab chiqargan firma nomi - HAYES deb nomlangan moslashtirilgan modemlardir. Bunday modemlar Hayes Smart modem bilan moslasha oluvchi AT buyruqlarni ishlatadi (inglizcha Attention diqqat so’zidan). Barcha Hayes -moslashgan modemlar uchun standart bo’lgan buyruqlardan tashqari, har bir ishlab chiqaruvchi foydalanuvchiga keng spektrdagi spetsifik buyruqlarni taklif etadi va bu buyruqlar o’sha firma modemlaridagina kuchga ega bo’ladi (masalan, US Robotics, Rockwell, ZYXEL va h.).

Buyruqlar modem va telefon tarmog’i orqali uzatiladigan axborotning qaysidir bir standartiga xos bo’lishi kerak. 2400 bod (bod ma’lumotlarni uzatish tezligini belgilaydi va 1 bod q1 bit\sek.) tezlik uchun mos bo’lgan standartdagi modemlar axborotlari erkin almasha olishlari mumkin.

ZYXEL firmasining modemlari ham keng qo’llanila boshladi. Ular ZYXEL ning ma’lumotlarini uzatish imkonini beruvchi maxsus ZYX protokoliga ega. Ularning keng qo’lla­nilishi 90-yillar xaridorlarining boshqa turdagi modemlarini xarid qilish imkonlari yo’qligidan kelib chiqadi. Ularning asosiy kamchiligi - yuqori narx, xaridorni cho’chitadi. Biroq, shunga qaramay, bank tarkibi va davlat idoralari, odatga ko’ra shu firma modemlaridan foydalanadilar. Telebit firmasining TraiBlazer nusxasi va mashhur protokol PEP (Packet Eusemble Protosol) ham tarqalgan.