Geometrik optika - optikaning yorugʻlik nurlari haqidagi tasavvurlar asosida optik nurlanish (yorugʻlik)ning tarqalish qonuniyatlarini oʻrganadigan boʻlimi. Geometrik optika qonunlari manbadan chiqayotgan yorugʻlikning toʻlqin uzunligi atrofdagi narsalarning oʻzlariga xos oʻlchamlaridan koʻplab marta kichik boʻlgan holdagina oʻrinli boʻladi. Bu holda yorugʻlik nuri degan taxminan tushunchani ishlatish mumkin. Yorugʻlik nuri sifatida yorugʻlik energiyasi oqimi tarqalayotgan chiziq tushuniladi. Deyarli yoyilmasdan tarqaluvchi yorugʻlik nuriga misol qilib lazer nurini koʻrsatish mumkin. Mustaqil tarqaluvchi yorugʻlik nurlari haqidagi tasavvur qadimgi dunyo fani davridayoq vujudga kelgan edi. Yunon olimi Evklid nurning toʻgʻri chiziqli tarqalish va yorugʻlikning koʻzgudan qaytish qonunini kashf qildi. 17-asrda bir qator optik asboblar (kuzatish trubasi, teleskop, mikroskop va boshqalar) kashf qilinishi va ularning keng qoʻllanishi munosabati bilan geometrik optika juda tez rivojlana boshladi. Shu davrda golland matematigi V. Snell va R. Dekart tomonidan yorugʻlik nurlarining ikki muhit chegarasida sinish qonunlari tajribalari asosida kashf qilindi. XVII asr oʻrtalaridayoq fransuz olimi P. Ferma geometrik optikaning asosiy prinsipini quyidagicha ifodalagan edi: ikki nuqta orqali oʻtuvchi yorugʻlik nuri shu nuqtalar oraligʻida eng qisqa vaqt ketadigan yoʻl boʻylab yuradi. XVIII asrdan boshlab optik sistemalarining hisoblash usullari takomillasha borgan sari geometrik optika amaliy fan sifatida rivojlana bordi.
Geometrik optikada ozgina tushuncha va qonunlar (yorugʻlik nuri toʻgʻrisida tasavvur, yorugʻlikning qaytishi va sinishi qonunlari)ga asoslanib, koʻpgina muhim amaliy natijalarni olish mumkin.
Geometrik optika - shaffof muhit tarqalish qonunlarini va ranglarni optik tizimlarda yorug'likning to'lqin xususiyatlarini hisobga olmaganda, rasmlarni qurish tamoyillarini o'rganadigan optika bo'limlari.
Geometrik optikaning poydevorining asosiy yaqinligi-bu yorug'lik nurining tushunchasi. Ushbu ta'rifda, yorqin energiya oqimi yo'nalishi (yorug'lik nurining kursi) yorug'lik nurining ko'ndalang o'lchovlariga bog'liq emasligi tushuniladi.
Yorug'lik to'lqin hodisasi bo'lganligi sababli, bu erda aralashuv, natijasida cheklangan yorug'lik nuri bir yo'nalishda emas haddan tashqari burchak taqsimotga ega. Biroq, yorug'lik nurlarining xarakteristik o'lchamlari to'lqin uzunligiga nisbatan etarli darajada katta bo'lsa, siz yorug'lik nurining ajralib chiqishni mensimaslik va bitta yo'nalishda tarqaladigan deb taxmin qilishingiz mumkin. To'lcha ta'sirlarning yetishmasligi bilan bir qatorda, kvant effektlari bilan e'tiborsiz qoldirilgan geometrik optika. Qoida tariqasida, yorug'lik tarqalishi tezligi cheksiz hisoblanadi (natijada dinamik jismoniy muammo geometrik) (masalan, astrofizik dasturlar) doirasida yorug'likning yakuniy tezligini hisobga olgan holda qiyinchiliklarni ifoda etmaydi. Bundan tashqari, qoida tariqasida, o'rta ma'lumotlarning o'tishi bilan bog'liq bo'lgan ta'sirlar hisobga olinmaydi. Bunday geometrik optika doirasida rasmiy ravishda yolg'on gapirish, hatto rasmiy ravishda yotgan narsalarning ta'siri noberear optikasi bilan bog'liq. Agar doflila ochastiroqda yorug'lik nurining intensivligi, geometrik optik vositalarning asosiy qonunning mustaqil tarqalishining barcha fundamental tilining barcha qismlarini ajratish uchun yetarli darajada kichikdir. Uning so'zlariga ko'ra, yorug'lik to'lqinining elektr to'lqinini elektr tarmog'ining elektrotexnlar, chastotalar, bosqichma va qutbli polarizatsiya tekisligini o'zgartirmasdan bir xil yo'nalishda yoyilishda davom etmoqda. Shu ma'noda yorug'lik nurlari bir-biriga ta'sir qilmaydi hamda mustaqil ravishda qo'llamaydi. Radiatsion maydonning intensivligi davrida hamda makonda nurlar o'zaro ta'sirlanadigan joylararo ravishda aralashish mumkin. Geometrik optikani hisobga olmaydi ko'ndalamoq yorug'lik to'lqinining tabiati. Natijada geometrik optika yorug'lik va u bilan bog'liq oqibatlarni qutblantirmaydi[4].
