Ilmiy ish asoslari

7-MA`RUZA: TAJRIBA-SINOV ISHLARI, ULARNI TASHKIL ETISH VA NATIJALARINI UMUMLASHTIRISH


REJA:

1.Tadqiqot uslubini tanlash

2.Tajriba-sinovning qo`yilishi va bosqichlari
3. Egallangan bilim, ko`nikma va malakalarning statistik tahlili


1.Tadqiqot uslubini tanlash
Ma’lumki, fanlarni tadqiq qilish jarayonida turli metodlardan foydalaniladi. Tadqiqot metodini tanlash – til materiallarini tanlashdan keyingi bosqich bo`lib, ilmiy adabiyot, jumladan metodologik adabiyotga ishlov berib, til materialini to`plab qayd etgandan so`ng tilshunos o`z tahliliga kirishadi, buning uchun u materialni tahlil qilish metodini tanlashi lozim.
Metodlarni to`g`ri tanlash va qo`llashning asosiy qoidasi uslubning fanga, obhektga mutanosib bo`lishidir. Bu har bir uslub har qanday obyektga ham to`g`ri kelavermasligini ko`rsatadi, tadqiqot obyektiga mutanosib tanlangan uslubgina uning xususiyatlarini to`liq va aniq ko`rsatish imkoniyatini beradi. Metod va obyektning mutanosibligi, nafaqat uslubni qo`llashning, uslubning o`ziga xosligi va obyektning xususiyligi bilan, balki boshqa omillar, ya’ni tadqiqotchi o`z oldiga qo`ygan vazifalari, obyektning o`rganilganlik darajasi, uni kuzatish, o`rganish osonligi kabi omillar bilan shartlanadi. Fonetikada inson nutqidagi tovushlarning balandligi, qisqaligi, uzunligi, intensivligini o`rganish, hatto kuzatish jarayoni ham maxsus vositalar va jihozlarsiz amalga oshirish mumkin emas. Semantikani o`rganish esa deyarli bir yarim asr apparat vositalarini qo`llash uchun imkoniyat bermagan va faqatgina XX asrning 2-yarmidan boshlabgina mazmun bilan bog`liq bo`lgan bahzi bir sohalarda EHMni qo`llash imkoniyati yaratilgan. Shunda ham mazkur vositadan kuzatuvlar uchun emas, balki ko`proq olingan natijalarni saqlash va tartibga solish uchun foydalanilgan.
Demak, metodni to`g`ri tanlash va to`g`ri qo`llash va istiqbolli natijalarni olish garovidir. Metodologik xatolar, ya’ni metodni noto`g`ri tanlash yoki qo`llash bilan bog`liq bo`lgan xatolar uzoq muddatli va xavfli, ilmiy noaniqliklarga olib keladigan eng jiddiy xatolar sanaladi.