Ilm sahroda do’st, hayot yo’llarida tayanch, yolg’izlik

Majburiy  sug’urta
  –  xarbiy  va  soliq  organi  xodimlarini  davlat 
majburiy sug’urtasi; yo’lovchilar va transport vositalari majburiy sug’urtasi va boshqalar) 
bo’yicha  tuzilgan  shartnomalar  soni,  sug’urta  summasi,  sug’urta  mukofotlari  tushumi, 
sug’urta to’lovlari, sug’urta zaxiralarining ishlatilishi va sug’urta zaxiralariga ajratmalar 
summalari  keltiriladi.  Bundan  tashqari  bu  bo’limda  qayta  sug’urtalash  operatsiyalari  va 
iqtisodiyotning rivojlanishi hamda aholi soni bo’yicha ma’lumotlar ham beriladi.  
Sug’urta  tashkilotining  daromadlari  va  xarajatlari  summasi  (belgilangan  tartibda) 
ikkinchi  bo’limda  beriladi.  Bu  bo’limning  asosiy  qismi  investitsiyalarga  bag’ishlangan. 
O’zbekiston  Respublikasi  doirasida  va  tashqarida  kesimida  investitsiyalar  summasining 
jami va alohida turlari (bank depozitlari, qimmatli qog’ozlar, zaemlar, ko’chmas mulk va 
boshqalar) bo’yicha ma’lumotlar ham ikkinchi bo’limda keltirilgan.  
Asosiy  vositalar,  nomoddiy  aktivlar,  moliyaviy  faoliyat  va  qarz  summalari 
uchinchi bo’limda keltiriladi. Sug’urta kompaniyasining ustav kapitali, muassasalar soni, 
filiallar  soni,  amaldagi  shartnomalar  soni,  xodimlarning  o’rtacha  ro’yxatdagi  soni 
xisobotning to’rtinchi bo’limida beriladi. 
Sug’urta  faoliyati  haqida  muhim  ma’lumot  manbai  bo’lib  idoraviy  statistik 

---

 
205 
ma’lumot  hisoblanadi.  Statistik  hisobotga  nisbatan  idoraviy  hisobotda  ma’lumotlar 
sug’urta  turlarini  qamrab  olishi  va  hisoblanadigan  ko’rsatkichlar  bo’yicha  ko’proq  va 
boyroqdir.  Chunki  statistik  hisobotlarda  hodisa  haqidagi  ma’lumotlar  berilsa,  idorviy 
xisobotlarda  hodisaning  kelib  chiqishi,  tarkibi,  xarakati  va  uni  xarakatga  keltiruvchi 
omillar  haqida  ma’lumotlar  keltiriladi.  Idoraviy  hisobotlardagi  keltiriladigan 
ko’rsatkichlar o’rganish maqsad va vazifasiga muvofiq o’zgartirilishi mumkin. 
Sug’urta ishini o’rganishda ma’lumot manbai sifatida chop qilinadigan to’plamlar, 
byulletenlar, kataloglar va marosimiy nashrlar ishlatilishi mumkin. Masalan, O’zbekiston 
Respublikasi  Davlat  statistika  qo’mitasi  har  yili  “Sug’urta  tashkilotlarinin  asosiy 
ko’rsatkichlari”  statistik  byulletenini  chop  qiladi.  Unda  respublika  bo’yicha,  viloyatlar, 
sug’urta  kompaniyalari,  mulk  shakli  kesimida  sug’urta  turlari  bo’yicha  asosiy 
ko’rsatkichlar  ifodlanadi.  Bugungi  kunda  yuqorida  ma’lumot  to’plashning  muhim 
manbai bo’lib, sug’urta kompaniyalarining saydlari, Respublika sug’urta nazorati idorasi, 
Respublika va jahon axborot agentliklari nashrlari hisoblanadi.