Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

сторларучунрухсатэтилади.
Қарзларгадоирмуомалаларниаудиторликтекширувиданўтказишуслубиётиасо
санкредитларгадоирмуомалалараудитиданфарққилмайди.
Аудиторқарзшартномасинингтўғрирасмийлаштирилганлигиватузилганлигигаиш

---

ончҳосилқилишилозим.
Қарзшартномасикредитшартномасигақарагандасоддароқрасмийлаштирилади.
УнингмазмунивашаклиҳамдабошқажиҳатлариЎзбекистонРеспубликасиФуқарол
икКодекси732-
739моддаларидабаёнэтилган.
Корхонаучунёзмашаклдагишартноманингйўқлигиноҳушоқибатларгаолибкели
шимумкин
(
Масалан,
қарзларданфойдаланганликучунфоизлармиқдори,
қарзниқайтариштартибивамуддатлари,
бўйичамунозаралимасалаларюзагакелганида;
ҳаттотомонларўртасидакелишмовчиликларбўлмаганидаҳамсолиқорганлариқарз
шартномасибўйичамуомалаларниамалгаоширишфактларинитасдиқловчиҳужжат
-шартноманингйўқлигибиланбоғлиқдаъвоқўзғатишимумкин)
.
Корхоналарбошқаюридикшахслардан
(
банкларданташқари)
қарзолишларимумкин.
Бухгалтерияҳисобидақарзларҳамкредитларкаби,
қисқамуддатли
(
бирйилмуддатгачабериладиган)
ваузоқмуддатли
(
бирйилданошиқмуддатгабериладиган)қарзларгабўлинади.
Қарзшартномасикўпҳоллардақарзолувчиолдигақўйиладиганмаълумшартлар
гариояқилишталаблариниўзичигаолади.Бундайшартларга,хусусан,қуйидагилар
киради:
*
ўзайланмамаблағларивадаромадларинингдаражаси;
*
кредиторгавақти-
вақтибиланмаълумоттақдимқилибтуриш.
Айрим қарзшартномаларигамажбуриятларнибажармасликбиланбоғлиқ
бўлган,жумлалар киритилган бўлиб,мажбуриятлар бўйичаолдинги тўловлар
тўланмаганлиги ёки бошқа келишувларнинг бузилганлиги оқибатида
кредиторнингтўлов учун ҳуқуқларини тезлаштириши мумкин.Келишув ёки
шартларнингбузилишиқарздоролдигақарзмажбуриятлариниқисқамуддатли
қарздебтаснифлаш талабларини,агаркредиторбундайталабнирадқилмаса,
келтирибчиқаришимумкин.
Олинганқарзларнингасосланганлигивақонунийлигиниҳамтекширишзарур.
Агар аудитор қарзшартномасинингҳаққонийлигига шубҳаланса,уҳолда
берилганқарзбўйичақарздорликни,қарзсуммасивақайтариш муддатлари
келишилганлигинитасдиқлатиш мақсадидақарзберганташкилотга,сўровхати
юборишнитавсияқилишимақсадгамувофиқ.
Агарушбусумма,қарзберганташкилотдаҳисобдайўқбўлса,уҳолдақарз
олганташкилотбилансолиштирувдалолатномаситузилганидансўнг,ударомад
сифатида акс эттирилиб,ундан умум қабул қилинган тартибда солиқлар
ҳисобланишилозим.
Қарз бериш ва қайтаришнинг айрим хусусиятлари мавжуд бўлиб,унга
алоҳидаэътиборберишзарур.
Аудиторқарзнингқандайшаклда-пулёкибуюм шаклидаолинганлигива
қайтарилганлигинианиқлашикерак.Амалиётдақарзшартномасишартларига
мувофиқкорхонапулниқарзгаолиб,маълуммуддатўтганидансўнгунимулкёки
қимматлиқоғозбиланқайтариш ҳоллариучрайди.Бундайҳолларгашартнома
шартларигаўзгаришкиритмасданйўлқўйишмумкинэмас.
Қарзларнинг қайтарилишини текширишда уларнинг қимматли қоғозлар
билан, уларни номинал қийматидан юқори баҳода сотиш йўли билан
қайтарилишига,шунингдек берилган вексел бўйича қарзни ҳисобга олишни
текширишга;хорижийвалютадаберилганқарзларбўйичакурстафовутларива
қарзларни уларнингишлатилиш йўналишлари бўйичаҳисобдааксэттиришга
эътиборқаратилади.
Аудиторқарзларданфойдаланганликучунтўланадиганфоизларнингтўғри
ҳисобланганлигиваҳисобдааксэттирилганлигинианиқлайди.

---