Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

Ҳар бир таъсисчи томонидан устав капиталига улушларнингҳақиқатан
қўшилганлигитасдиқловчибухгалтерияҳужжатларинингмавжудлигиватўғри
расмийлаштирилганлигини текшириш орқали аниқланади.Натура шаклидаги
улушлар (
асосий воситалар, материаллар ва ҳ. к) тегишли шаклдаги
далолатномалар,пул маблағлари эса касса ва банк ҳужжатлари билан
тасдиқланади.Тасдиқловчиҳужжатлардатегишлимаблағларнингайнанустав
капиталига улуш сифатида таъсис ҳужжатларига мувофиқ топширилганлиги
ҳақидамаълумотларбўлишилозим.Бунафақатуставкапиталигақўшиладиган
улушларнибухгалтерияҳисобидатўғрирасмийлаштириш учун,балкисолиққа
тортишмасалалариучунҳамзарурдир.
Шунингдек,текширув чоғида ушбуҳужжатлар шакл ва мазмунларининг
ЎзбекистонРеспубликаси«Бухгалтерияҳисобитўғрисида»гақонун9-
моддаси
талабларигамувофиқлигиҳаманиқланади.
Уставкапиталигачетэлвалютасидақўшиладиганулушларнингтўғриакс
эттирилганлигини аниқлаш «Чет эл валютасида амалга ошириладиган
муомалаларни бухгалтерия ҳисоби,статистик ва бошқа ҳисоботларда акс
эттириш ТАРТИБИ»(
Ўз.Р.АдлияВазирлигида3июн2000йилда931-
тартиб
рақамибиланрўйхатгаолинган)талабларигамувофиқамалгаоширилади.Четэл
валютасидаги уставкапитали ватаъсисчиларнингуставкапиталигаулушлар
бўйича қарзларини шакллантириш таъсис ҳужжатлари имзоланган санада
амалдабўлганЎз.Р.МБкурсибўйичасўмгаҳисоблабўтказишйўлибиланамалга
оширилади. Бунда аудитор чет эл валютаси курси ва сўмга ҳисоблаб

---

ўтказишнингтўғрилигиниҳамдасчётлардааксэттирилишинитекширишизарур.
Устав капиталига улушларнинг таъсисчилар томонидан ҳақиқатда
қўшилганлигитегишлидастлабкиҳужжатларва4610-
«Уставкапиталигаулушлар
бўйича таъсисчиларнинг қарзлари», 6620-
«Чиқиб кетаётган таъсисчиларга
уларнинг улушлари бўйича тўланадиган қарзлар» счётлари бўйича ҳисоб
регистрларидагиёзувларасосидатекширилади.4610-
счётнингдебетқолдиғи
таъсисчиларнингуставкапиталигақўшадиганулушларибўйичақарзларини,6620
-счётнингкредитқолдиғикорхонанингчиқибкетаётгантаъсисчиларданустав
капиталидагиулушларибўйичақарзларнибилдиради.Аудиторуставкапиталига
улушлар бўйичақарзларнингўзвақтидатўланиши ва4610 ва6620 счётлар
бўйичақолдиқларнингҳаққонийлигинианиқлашилозим.
Акциядорликжамиятларидауставкапиталинингтўғришакллантирилишини
текширишдақуйидагиталабларгариояқилинганлигитекширилади:
- уставкапиталиакциядорлартомонидансотиболинганакциядорликжамияти
акцияларинингноминалқийматиданташкилтопганлиги;
- барчаакцияларэгасиёзилганакцияэканлигиватаъсисэтишдатаъсисчилар
ўртасидажойлаштирилганбўлишилозим;
- жойлаштирилган имтиёзли акцияларнинг номинал қиймати акциядорлик
жамиятиуставкапиталининг10%даношмаслигилозим;
- акциядорлик жамияти акциялари уни таъсис этиш чоғида уставда
кўрсатилган муддат давомида тўлиқ тўланиши лозим. Аммо устав
капиталинингкамида50%биройичида,қолганқисмиэсажамиятрўйхатдан
ўтганпайтданбошлаббирйиличидатуланишилозим;
- тўлов шакллари (
пул маблағлари,қимматли қоғозлар,пулда баҳоланган
бошқабуюмларёкимулкийҳуқуқлар)акциядорликжамиятинингуставива
таъсисшартномасигамоскелишилозим;
- очиқваёпиқтурдагиакциядорликжамиятларинингчиқарилганакциялари
реестрдарўйхатгаолинганбўлишишарт;
- акцияларнинганалитикҳисобитаъсисчилар,уставкапиталинингшаклланиш
босқичлари ваакцияларнингтурлари бўйичабатафсил маълумотолишни
таъминлашилозим.