Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

мулкларбилантўланса,инвесторбундаймуомалаларниҳисобгаолишда9210-
«Асосий воситаларнинг чиқими», 9220-
»Бошқа активларнинг чиқими»
счётлариданфойдаланишилозим.Чункиқимматлиқоғозларқийматимулклар
билантўлангандаҳисобданчиқарилганмулкларнингбалансқиймативасотиб
олинаётганқийматиқимматлиқоғознингсотиболиш баҳосиўртасидагифарқ
солиққатортиладиганбазагатаъсиркўрсатади.
Аудитор қимматли қоғозлар ҳисобга қабул қилинганидан сўнгқилинган
харажатларнинг,молиявий қўйилмалар қийматини кўпайтирадиган қўшимча
харажатларсифатидақимматлиқоғозларқийматиустигақўшилмаётганлигини
ҳамтекширишилозим.
Масалан,аудиторликтекширувижараёнидақимматлиқоғозларсотиболиш

---

учункредитолинганлигимаълумбўлганида.
7.Молиявийқўйилмаларнингдаромадлилиги,олингандаромадларнингтўлиқ
аксэттирилишивасолиққатортилишинитекшириш.
Корхонанинг молиявий қўйилмалардан оладиган даромадлари 9520 -
«Дивидендкўринишидагидаромадлар»,9530-«Фоизкўринишидагидаромадлар»
ва9560-«Қимматлиқоғозларниқайтабаҳолашданолинадигандаромадлар»
счётларида ҳисобга олинади ва «Маҳсулот ( иш,хизмат)
лар таннархига
қўшиладиган маҳсулот ишлаб чиқариш (
иш бажариш,хизмат кўрсатиш)ва
реализация харажатларининг таркиби ҳамда молия натижаларини
шакллантириш тартибитўғрисидагиНизом»гамувофиқмолиявийфаолиятдан
олингандаромадларқаторигакиритилади.
«Харажатлартаркиби.
.
.
.
.
.
.тўғрисидагиНизом»да(
Вбўлими3 «Молиявий
фаолиятдан олинадиган даромадлар», 3, 5-
модда«қимматли қоғозларга
қилинган қўйилмалар», шуъба корхоналарга берилган маблағлар ва шу
кабиларни қайта баҳолашдан олинган фойда,шунингдек,В. бўлими,3
«Молиявий фаолиятга доир чиқимлар»,3,4-
модда «Қимматли қоғозларга
қилинганқўйилмалар»(
шўъбакорхоналаргаберилганмаблағларвашукабилар)
ни қайта баҳолашдан кўрилган зарарлар қимматли қоғозларга қилинган
қўйилмаларвашуъбакорхоналаргаберилганмаблағларниҳарчоракда(
йилда)
қайтабаҳолаш,яъниуларнибалансдабозорбаҳосибўйичааксэттириш тавсия
этилади.Аммо,бундайҳисобюритишсиёсатигақимматлиқоғозларбозорикенг
ривожлангандаэришилиб,бозорқийматиҳақидамунтазамахборотлармавжуд
шароитдабўлишимумкин.
Аудиторсотиболинганқимматлиқоғозларданташқарикорхонанингўзида
чиқарилганқимматлиқоғозларсақланишиҳам мумкинлигинибилишизарур.
Бундай қимматли қоғозлар ўзжамоаси аъзоларига сотилгунча ёки биржага
берилгунгақадар006-
«Қатъийҳисоботбланкалари»деганбалансданташқари
счётдаҳисобгаолинади.
Қўшимчадаромадолиш мақсадидаикқиламчисотиш учунбиржадасотиб
олинган ёки жисмоний шахслардан (
масалан,корхона ходими ишдан бўшаб
кетаётганида)сотиболинганкорхонаакциялари8620-
«Сотиболинганхусусий
акциялар–имтиёзли»счётидаҳисобгаолинадивақуйидагибухгалтерияёзуви
билан расмийлаштирилади: Дт 8620-
«Сотиб олинган хусусий акциялар –
имтиёзли»счёти ва Кт 5010,5110-
счётлар -қимматли қоғозларнингҳарид
қийматига.Корхонаакцияларинииккиламчисотишқуйидагичааксэттирилади:
1.Дт5010,5110,5210,5220Кт9220-иккиламчисотишқийматига.
2.Дт9220Кт5610(
махсуссубсчёт)қимматлиқоғозларнингҳаридбаҳоси.
3.Дт9220Кт9590иккиламчисотишқийматинингҳаридбаҳосиданошганқисми.
Агархаридқийматииккиламчисотиш қийматиданюқорибўлса,уҳолдаДт
9690Кт9220проводкатузилади.Аудиторбундайҳоллардасамарасизмолиявий