Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

Асосийвоситаларнингҳисобданчиқарилишиқуйидагисабабларгакўрарўй
беради:
* уларнисотишнатижасида;
* четкорхоналарвашахсларгатекингабериш;
* тўзиб кетганлиги ва маънавий эскириши сабабли уларни тугатиш
натижасида;
* камомадтуфайли;
табиийофатларнатижасида.
Асосийвоситаларнингҳисобданчиқарилишибиланбоғлиқмуомалаларни
текширишданмақсадқуйидагиларнианиқлашданиборат:
*
асосий воситанинг дастлабки (
инвентар) қиймати ва ҳисобдан
чиқарилаётган вақтдаги эскириш суммаси тўлиқ ва тегишли тарзда уларни
ҳисобгаоладигансчётларданҳисобданчиқарилганлигини;
*
ушбумуомалаларнатижасидаҳосилбўлганмолиявийнатижалар(
фойда
ёкизарар)фойдавазарарларсчётидатўғриаксэттирилганлиги.
Бундақуйидагиамалларбажарилишимумкин:

ҳисобот даври давомида ҳисобдан чиқарилган асосий воситалар
объектларининг ҳисобдан чиқарилаётган кундаги бошланғич қиймати ва
тўпланганэскириш суммасикўрсатилганрўйхатиниолиш;ҳисобданчиқарилиш
сабаби;сотиш баҳоси;ҳисобдан чиқаришнингмолиявий натижаси.Олинган
ахборотлар маълумотларини 0110-
0190 счётлар кредити 0210-
0290 счётлар
дебетибўйичамаълумотлар,9210,9310ва9430счётлармаълумотларибилан
солиштириш;

---


асосийвоситаниҳисобданчиқаришгадоирмуомаланиамалгаошириш
учун тегишли рухсатнинг мавжудлиги ва уларнинг ҳужжатлаштирилишини
текшириш;

ҳисобданчиқаришгадоирҳарбирмуомалабўйича(
ҳажмикаттабўлганда
танлаб) асосий воситаларни ҳисобдан ўчириш ва молиявий натижасини
аниқлашнингтўғрилигинитаҳлилқилиш.
Аудитор асосий воситалар ҳисобдан чиқарилишини текшириш чоғида
ҳисобдан чиқарилиш сабабини, муомаланинг мақсадга мувофиқлиги ва
қонунийлигини аниқлайди.Бунда асосий воситаларни сотиш учун тузилган
шартномалар,ҳисобданчиқариш далолатномалари,асосийвоситаларниқабул
қилиш - топшириш далолатномаси, аналитик ҳисоб маълумотларидан
фойдаланилади.
Даставвал,аудиторасосийвоситаларниҳисобданчиқаришдаасосбўлганАВ-
1ваАВ-
3шакллардагидалолатномалармаълумотларинитекширишилозим.Бу
далолатномаларда ҳисобдан чиқарилаётган асосий воситаларнингдастлабки
қиймативаэскириш суммасиаксэттирилади.Аудиторҳисобданчиқарилган
асосий воситаларнинг инвентарь карточкалари картотекадан олиниб,
далолатномагаиловақилинганлигигаишончҳосилқилишикерак.Шунингдек,
асосийвоситаларнингтурганўрнибўйичаинвентаррўйхатидаҳам тегишлича
қайдқилинганлигитекширилади.
Амалдагисчётларрежасивауниқўллаш йўриқномасигамувофиқ,ҳисобдан
чиқарилиш сабабидан қатъий назар (
бепул бериш,устав капиталига ҳисса
сифатида бериш,молияланадиган лизингшартномаси бўйича бериш,табиий
офатлар ва экстремал ҳоллар,ўғирланиш ва камомад)асосий воситаларни
ҳисобдан чиқариш бўйича барча муомалалар 9210 «Асосий воситаларнинг
ҳисобданчиқарилиши»счётидааксэттирилади.
Аудитор асосий воситаларни ҳисобдан чиқаришга доир муомалаларни
ҳисобгаолишда9210счётнингқўлланилаётганлигини,бусчётнингдебетива
кредити бўйича ёзувларнинг тўғри акс эттирилганлигини ҳамда асосий
воситаларсотилишивабошқачатарздаҳисобданчиқарилишинингмолиявий
натижаларитўғрианиқланганлигинитекширишзарур.
Амалиётдаасосийвоситаларниҳисобданчиқаришгадоирмуомалаларкам
содир бўлади.Шунингучун уларни 9210 счётдатўлиқ аксэттириш,олинган
даромад(