Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

Агаркорхонадатекширилаётгандаврдаавтомобилсотиболинганбўлса,у
ҳолда автотранспорт воситаларини сотиб олишда ҳисобланган солиқнинг
тўғрилигинитекширишзарур.
Аудитор,шунингдекавтотранспортвоситаларинисотиболганликучунсолиқ
суммасининг объект дастлабки қийматига қўшилганлигини;қўлланиладиган
ставкаларвасолиққатортиладиганбазани(
автомобилнингқўшилганқиймат
солиғисизсотувбаҳосини)аниқлашнингтўғрилигиниҳамтекширишилозим.
Асосий воситаларнинг ҳисобдан чиқарилишини текширишда қўшилган
қиймат солиғи ва фойда солиғи тўғри ҳисоблангани ҳамда тўланганлигини
аниқлаш зарур.Асосийвоситаларсовғақилиш шартномасибўйичаберилганда,
қўшилганқийматсолиғиниасосийвоситаниберувчитомонтўлайди.
Асосийвоситаларнисотиш вауларнисовғақилиш шартномасигамувофиқ
беришга доир муомалаларни текшириш
чоғида счёт-
фактураларнинг
тўлдирилишивауларнингсотиш дафтаридарўйхатгаолинишигаэътиборбериш
зарур.
АсосийвоситаларқолдиққийматиданпастбаҳодасотилганҳоллардаҚҚС
асосий воситанинг қолдиқ қийматига нисбатан ҳисобланиши ва бюджетга

---

тўланишилозим эканлигиниаудиторинобатгаолишилозим.ҚҚСниқўшимча
ҳисоблаш бу ҳолда алоҳида ҳисоб-
китоб қилинади ва корхона ихтиёрида
қоладиганфойдаҳисобиданамалгаоширилади.
АсосийвоситаларниҳисобданчиқаришдаҚҚС ниҳисоблаш учунсолиққа
тортиладиганбазанианиқлашхусусиятлариқуйидагижадвалдакўрсатилган.
Асосийвоситаларниҳисобданчиқаришдақўшилганқийматсолиғини
ҳисоблашучунсолиққатортиладиганбазанианиқлашхусусиятлари.
Ҳисобданчиқарилиш
сабаби.
Солиқҳисоблаштартиби(
асосбўлувчимеъёрий
ҳужжат)
Асосийвоситаларни
сотишватекингабериш.
Асосий воситалар сотилганда ёки текинга
берилганда
солиққа
тортиладигин
айланма
қўшилган қиймат солиғи қўшилмаган,корхонада
вужудгакелганнархларбилананиқланади,лекину
асосий воситаларнинг қолдиқ қийматидан паст
бўлмаслигикерак.
Асосийвоситаларнитекингаберувчикорхонасолиқ
тўловчибўлибҳисобланади.
Қуриб
битгазилиб,
фойдаланишга
топширилган объектлар,
тураржойларваалоҳида
хонадонларсотилганда.
Қуриб битгазилган объектлар бўйича солиққа
тортиладиган айланма шартномавий нархлар
асосида ишларни бажариш жараёнида бутловчи
қисмлар ва хизматларнинг нархлари ўзгаришини
ҳисобга олган ҳолда аниқланадиган,бажарилган
ишлар
учун
тақдим
этиладиган
ҳисоб
ҳужжатларидагиқийматимиқдоридабелгиланади.
Асосийвоситаларниҳисобданчиқаришнингмолиявийнатижаси№21БҲМС
гамувофиқ9310–счётда(
фойда)ёки9430–счётда(
зарар)аксэттирилганлиги
боис,аудитор Давлат Солиқ қўмитасинингЙўриқномасига мувофиқ асосий
воситаларбиланбоғлиқмуомалаларнисолиққатортишмақсадидабухгалтерлик
фойдасинитузатишнингтўғрилигиниҳамтекширишилозим.
6.Лизингмуносабатлариваижарамажбуриятлариаудити.
Корхонадаги асосий воситалар ўзиники ва лизингшартномаси асосида
олинган бўлиши мумкин.Ўз асосий воситалари корхонага тегишли бўлиб,
лизингаолинганлариэсаоператив(
қисқамуддатли)вамолияланадиган(
узоқ
муддатли)лизингшартибиланолинганбўлади.Лизинголувчивализингберувчи
ўртасидагиўзаромуносабатларФуқароликКодекси,Лизингтўғрисидагиқонун
ва бошқа тегишли ҳуқуқий-