Қилиниши натижасида ноқулай иқтисодий аҳволга тушиб қолиниши ёки инқирозгаюзтутилиши

0190,Кт8530)ва
улар қиймати солиққа тортиладиган базага қўшилади. Аудитор солиққа
тортиладиганфойданингмиқдоринианиқлаш ҳисоб-
китобибилантанишишива
бепул олинган мулклар қиймати солиққа тортиш мақсадида солиққа
тортиладиганфойдагақўшилганлигигаишончҳосилқилишилозим.
Аудиторянашуниназардатутиш керакки,ЎзбекистонРеспубликасиМолия
ВазирлигиваЎзбекистонРеспубликасиДавлатсолиқкомитетининг1995йил5
сентябрдаги 92/72 сон хатига мувофиқ устав капитали 100 фоиз давлат
мулкиданиборатбўлганкорхоналарваташкилотларнингичкитизимидаўзаро
бир-биригаўтказишинатижасидатекингаолинганасосийвоситаларқўшимча
даромаддебҳисобланмайдиванатижадауларнингқийматифойда(
даромад)
солиғибазасигақўшилиб,солиққатортилмайди.
Булардан ташқари,аудитор инвентаризация ўтказиш натижасида асосий
воситалартаркибидаҳисобдатурганинвентарьвахўжаликашёларианиқланиб,
уларниинвентарьвахўжаликашёлари(
1080счёт)қаторигаўтказилганининг
тўғрилигиниҳам текширишизарур.Бундандастлабкиқийматига(
Дебет1080
счётвакредит0110-
0199счёт)
,ҳисобланганэскириш суммасигапроводкалар
тўғритузилганлигигаалоҳидаэътиборберишзарур.
Пули тўланиб сотиб олинган, замонавийлаштирилган ва техникавий
жиҳозланган асосий воситалар бўйича корхона бир вақтнинг ўзида
кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришни таъминлаш мақсадида уларнинг
молиялаштиришманбаларинисоффойда,ўтганйилдагитақсимланмаганфойда,
заҳиракапиталиниаксэттиришлозим.
Аудитор
корхонада
сотиб
олинган
автомобилларининг тўғри
расмийлаштирилганлиги, транспорт воситаларини сотиб олганлик учун
тўланадигансолиқнинганиқҳисобланганлигиваўзвақтидабюджетгаўтказиб
берилганлигини, тўланган солиқ суммасининг сотиб олинган автомобил
дастлабки қийматига қўшилганлигини текшириши лозим. Агар дастлабки
ҳужжат шубҳа уйғотса,ушбу муомалани амалга ошириш учун жавобгар

---

шахслардан ёзма равишда тушунтириш хати олинади ва қарама -қарши
текширувўтказилади.
Корхонатомонидантранспортвоситаларисотиболинганликучунтўланган
солиқтўғрисидасолиқназоратигаўзвақтидамаълумотномаберилганлигига
ишончҳосилқилишлозим.
Агар корхонада асосий воситаларни жисмоний шахслардан сотиб олиш
ҳоллари учраса,аудитор бунга алоҳида эътибор бериши лозим. Бундай
муомалаларёзмаравишдатузилган,олди-
сотдишартномасибилансотувчининг
паспортмаълумотлари кўрсатилиб расмийлаштирилади.Жисмоний шахсдан,
унгашахсий мулкҳуқуқи бўйичатегишли бўлган воситалар(
уй,далаҳовли,
автомобил,гараж ва бошқа мулклар) сотиб олинганда,унга тўланадиган
суммаданбелгилангантартибдабюджетгадаромад солиғиушлаш керак.Шу
биланбиргаушбужисмонийшахсгатўланишилозимбўлгансумманиўзвақтида
тўлаш учунбанкданхўжаликкассасигапулолинганлигивакассаданўзвақтида
ватўлиқберилганлигиҳамтекширилишизарур.
Корхонасотувчижисмонийшахснингфамилияси,исми-
шарифивадоимий
яшаш жойиникўрсатиб,олди-соттинингсуммасиваушлангансолиқсуммаси
ҳақида солиқ инспекциясига хабар қилиши лозим.Агар жисмоний шахс
тадбиркорсифатидарўйхатгаолинганбўлса,(
лицензиясибўлса)унданасосий
воситасотиболингандадаромадсолиғиушланмайди.
Ишлабчиқаришгамўлжалланганасосийвоситаларнисотиболишва
уларнингдастлабкиқийматинишакллантиришгаоидхўжаликмуомалаларини
бухгалтерликҳисобинингсчётларидааксэттиришгадоирмисоллар.