Ikromova mohira nizomovna

YANGI PEDAGOGIK TEXNOLOGIYA QOIDALARI VA INTERFAOL

USULLAR

O’quvchilar bilimini baxolash xar doim " Nimani bxolash " kerak degan savol bilan boglik. Bu savolga javob bulib: " Ukitish va ta’lim berish kursining maksad va vazifalariga erishish darajasi " x isoblanadi . Bu urinda maksadni ukituvchi faliyatiga boglash foydali , vazifalarni esa ukitish natijalariga boglash urinli xisoblagnadi . Ya’ni vazifalar - bu , studentlar mashgulot kilishi yoki bajara olishini tushunamiz : oldin uni uddalay olmagan va ushubu mashgulot davomida urganmasa , uddalay olmaydigan vazifalarni tushunamiz . O’quvchilarni vazifalari tugrisida ukitish natijalari tugrisida uylash zarur. Shunday kilib ukitish vazifalarini nimalar tashkil etishini tekshirish va baxolash kerak. Vazifalarni uta aniklik bilan belgilash uchun kuydagi koidlarni kuyishda foydalaning .

- Xar bir gurux vazifalarni mashgulot oxirida talabalar... bilishi kerak. - Xar bir vazifani nomerlab chi kish .

- Xar bir vazifani kuydagi fellar bilan boglang : sanab bering , eslang , xikoya kiling , namoyish kiling , tanlang , xisoblang .

- Xar bir vazifani talabalar terminida kuying , ( ukituvchi faoliyati terminida emas). Xar bir vazi fani shunday kuyinki , unda fakat bitta natija ifodalansin (ikita , uchta natija bitta savolga kiritilmasligi kerak) .

- Xar bir vazifani (ikkita , uchta natija bitta savolga kiritilmasligi kerak,) shunday shakillantiringki balki talaba oxirigi kursatsin , (ukituvchi mashgulot davomida utmokchi bulgan boskichlari emas).

- Vazifalarni shunday yozinki , uni amalga oshirishni ulchash mumkin bulsin va maksadga eoishganlikni kanday kilib aniklash zarurligi anik kursatilsin .

- Savol : Buni ular kilaoladami ? " Sungra ob’ktni baxolash uchun foydalaniladi " (mazkur test topshiriklarini tuzish).

Esda tuting ! Ukuv savollari , mavzu, bulim va butun fanni urganishni tugallagach nimani baxolash kerakligini aytadi .

Yukorida aytib utilganidek, konkret ukuv topshiriklarini uzlashtirish natijasida o’quvchilar bajara oladigan faoliyatlarini anik ifodalab beruvchi fe’llarni tugri tanlash , identifitsirlashgan ukuv maksadlarini formulirovkasi da juda muximdir.

MASALAN : Ogzaki va yozma nutk soxasida vazifalarni belgilash uchun : suz shaklida ifodalang , yozmok, yakun yasash , ta’kidlash , ifodalash , ukitish , buginlarga bugish , xikoya kilish , kabi fe’llardan foydalanish kerak. Shuning bilan birga ortikcha keng ma’no beruvchi fe’llardan foydalanmaslik zarur.

MASALAN : yaratmok, kaytarmok, uzlashtirmok, bilmok va b. x . " Bilmok" fe’lini batafsil karab chikamiz . Tasavvur kiling . Osh shaxri kayerda joylashganini o’quvchi bilimligini tekshirib kurish kerak. Bu soxada bilim kuplab turli usullarda ifodalanishi mumkin. Geografik xaritada Oshni aytib berish : uning eni va uzunligini kursatish ; Bishkekdan kancha kilometr uzokligini kursatish va b. k. misolida kurinib turibdiki , Oshni kayerdaligini bilmok turli darajada uzlashtirish va urganishga boglik ekan . Shuning uchun yana bir bor ta’kidlash zarurki , fe’llarni umumiy xarakter kasb etishi bilan birga, ishonch li tarzda aniklash va ulchash mumkin, bulgan konkret fe’llarni tanlash farkalsh lozim . Agar ukitishning kutilayotgan natijasi vazifalar kurinishida ifodalangan bulsa, ular keyinchalik nazorat topshiriklariga aylantiriladi , xamda ul arga keyinchalik erishish kat’iy tarzda tekshiriladi . Bu topshiriklar ogzaki , yozma va test kurinishida bulishi mumkin. Kuyidagi tablitsada elementar misollar yordamida nazorat ishlarining mazmuni tasodifiy xarakter kasb etmasligi kerak u ma’lum darajada vazifalar bilan belgilanadi . Keltirilgan misolda test topshiriklarni mazmuni ma’lum darajada fe’l bilan belgilanadi , kaysiki u vazifa tarkibiga kiradi . Shuning uchun keyinchalik ukitish jarayonida foydalanadigan va natijalari test topshiriklarida tekshiriladi usha xarakt anik ifodalaydigan yerni tugri tanlash kerak. Yana bir misol kurib utamiz " indenitifitsirlashgan ukuv maksadi " ukuv masalasini uzlashtirishni tekshirish .Kuydagi tablitsada test topshiriklarini ishlab chikishni uch boskichda amalga oshirgan .

- faoliyatni ifodalovchi fe’l kursatilgan .

- bu faoliyat tula formulirovkada ifodalangan .

- mazkur test topshiriklarini shartlari shakillangan .