Иккинчи жаҳон уруши ва америка хавотирларининг манбаи бош саҳифа нуқтаи назар

Фашистларнинг ички сиёсати
Фашистлар ички сиёсатининг асосий йўналишини фашизмнинг моҳияти белгилаб берди. Бинобарин, фашизм ҳокимият тепасига келгач, А. Гитлер ҳукумати биринчи навбатда сиёсий демократияни йўқ қилишга киришди. Бу мақсадни рўёбга чиқариш учун ҳар қандай жирканч воситаларни ишга солди. Хусусан, сиёсий партиялар фаолиятига барҳам бериш учун 1933-йил 23-февралда Рейхстаг биносига ўт қўйишни уюштирди ва айбни коммунистларга ағдариб болгариялик Г. Димитровни суд қилди. Лекин уни оқлашга мажбур бўлди. Фашистлар очиқ террор йўлига ўтдилар.
Фашистлар партиясидан бошқа барча сиёсий партиялар фаолияти тақиқланди. А. Гитлер социал-демократларни Биринчи жаҳон урушида Германия тақдири ҳал бўлаётган кезларда ноябр инқилобини келтириб чиқарганликда, коммунистларни эса «қизил диктатурани» ўрнатмоқчи бўлганликда ва советларнинг жосуслари сифатида айблади.
Гитлер президент Гинденбургга «Халқ ва давлатни муҳофаза қилиш тўғрисида» ги декретни имзолатишга еришди. Бу декрет А. Гитлерга фавқулодда ваколатлар берди. Энди Рейхстаг бошлиғи Гитлер ўз декретлари билан мамлакатни бошқариш ҳуқуқига эга бўлди.
1934-йил 2-август куни президент Гинденбург вафот этди. А. Гитлер президентлик лавозимини ҳам эгаллади. Шу тариқа, бутун ҳокимият А. Гитлер қўлида тўпланди. Энди у Германиянинг Федератив Давлат мақомини бекор қилди, барча даражадаги маъмурий органлар раҳбарлари тайинланадиган бўлди. Давлат ҳокимиятининг бўлиниши тамойили ҳаракатдан тўхтатилди ва Рейхстагга сайлов бекор қилинди ҳамда қонун чиқарувчи ҳокимият функсияси ҳукуматга топширилди. Шу тариқа Веймар Республикаси амалда барҳам топди.
Тақиқланган касаба уюшмалари ўрнига нацистлар партиясига тўлиқ бўйсунувчи «Германия меҳнат фронти» тузилди. Барча матбуот нашрлари ёпилди ёки фашистлар назорати остига олинди.
Фашизмнинг келажагини тарбиялаш мақсадида «Гитлерюген» деб аталувчи ёшлар ташкилоти тузилди. Давлат аппаратида пухта тозалаш ўтказилди. Нацизмга озгина бўлсада мухолифликда шубҳа қилинганлар хизмат вазифаларидан бўшатилди. Уларнинг ўрнини нацистлар партияси аъзолари эгалладилар.
Қуролли кучларнинг барча зобитлари нацистлар партияси аъзоси бўлиши шарт қилиб қўйилди. 1933-йилнинг охиридаёқ мухолиф марраларда турувчи барча ташкилотлар амалда йўқ қилинди. Айни пайтда А. Гитлер ўз партияси ичидаги мухолифларни ҳам қатағон қилди.
Бу машъум режа 1934-йил 30-июн куни тунда амалга оширилди. Бу тун Германия тарихига «узун пичоқлар кечаси» номи билан кирган. Шу тариқа А. Гитлер Германиянинг ягона ҳукмдори, партия раҳбари, фюрер, яъни Германия халқининг чексиз ҳуқуққа эга бўлган доҳийсига айланди. Унинг ҳокимиятини мустаҳкамлаш асоси террор эди. А. Гитлернинг фикрича, террор — бу сиёсий рақибларини йўқ қилиш воситасигина емас, айни пайтда бутун немис халқини қўрқитиш омили, фуқароларда қаршилик кўрсатиш муқаррар ҳалокатга олиб боради, деган ақидани қарор топтириш воситаси ҳам бўлиши керак эди. Албатта, Гитлер ялпи террор ва қатағон сиёсатини бу сиёсатни амалга оширишга қодир бўлган қудратли террорчи ташкилотларсиз амалга ошира олмас эди.
Шунинг учун ҳам у бундай ташкилотларни вужудга келтира олди. Тез орада нацистлар ўзларининг бош жазо идораси — хавфсизлик отрядларини (қўриқлаш қўшини) — ССни туздилар. Унга А. Гитлернинг ишонган одами Г. Гиммлер раҳбарлик қилди. СС отрядларининг вазифаси — ўзгача фикрловчи одамларни таъқиб этиш, оммавий қирғин уюштириш, печларда ёқиб юбориш, газ камераларида заҳарлаб ўлдиришдан иборат эди. Шунингдек ўлим лагерлари (конслагер)га олиб келинган асирлар устидан турли тажрибалар (музлатиш, заҳарли ўт таъсири, турли тиббий синовлар) ўтказилишини ташкил этди.
ССнинг таркибий қисмини гестапо (махфий полиция) ва СД (разведка ва контрразведка) ташкил етган. Уларнинг асосий вазифаси мавжуд тузумга қарши пайдо бўлган бар қандай мухолифатни жойида йўқ қилишдан иборат эди. Айни пайтда улар зиммасига яҳудийларни оммавий қирғин қилиш вазифаси ҳам юклатилган.
Фашистлар ўзгача фикрловчилар, демократик ташкилотлар вакиллари ва ҳарбий асирларни оммавий қирғин қилиш мақсадида 15та ўлим лагерлари барпо этдилар, бу лагерларда 10 млн. га яқин киши йўқ қилинди.
Асир аёллар сочларидан кема мачталарига иплар тўқилган, одам боласи терисидан аёллар сумкачалари, қўлқоплар тайёрланган, ёғидан совун ишлаб чиқаришда фойдаланилган, ёқилган мурдаларнинг куллари ўғит сифатида екин майдонига сепилган.
Асирларнинг тилла тишлари суғуриб олиниб, фашистлар давлати манфаатлари йўлида ишлатилган. Давлатда озиқ-овқат танқислиги рўкач қилиниб, яратувчилик меҳнатига ноқобил бўлган барча кишилар, қариялар, телбалар, руҳий беморлар, тутқаноқ касали билан оғриган беморларни қириб юборишга буйруқ берилган. Германиянинг 275 минг аҳолиси ўлдирилган.
Нацистлар яҳудий аҳолини тўлиқ қириб ташлаш бўйича махсус дастур ишлаб чиққанлар. Бу — инсоният тарихида энг шафқатсиз ирқий таъқиб эди. Хусусан Европада 6 млн. дан ортиқ яҳудий қириб ташланган.
Фашистлар ўз ички сиёсатларида мактаб тарбиясига катта эътибор берганлар. Мактабга қадам қўйилган даврдан бошлабоқ «ирқий дунёқараш», «ирқий устунлик» ва герман қонунини соф сақлашга эътиқод тарбиялана бошлаган. Мактабларда фақат нацизмга хизмат қилувчи ўқитувчиларгина ишлаган. 1933-йилнинг май ойидан бошлаб 18—25 ёшлилар учун ички меҳнат мажбурияти жорий этилди. 1935-йил март ойидан бошлаб эса умумий ҳарбий мажбурият тўғрисидаги қонун кучга кирди.
Германия иқтисодиётини ҳарбий изга кўчириш учун зарур чора амалга оширилди. Шу мақсадда 1934-йил 20-январда «Миллий меҳнатни тартибга солиш тўғрисида» қонун қабул қилинди. Унга кўра, фуқаро учун меҳнатни эркин танлаш ҳуқуқи бекор қилинди. 1936-йилнинг ёзида иқтисодиётни ҳарбий йўналишга ўтказишнинг 4 йиллик режаси расман тасдиқланди. Шу 4 йил ичида дунёда энг қудратли замонавий армия ташкил этилиши лозим эди. Шу йиллар давомида ҳарбий харажат 10 баравар ошди. 1939-йилга келиб Буюк Британия ҳарбий харажати 5 млрд., Францияники 2,3 млрд. маркани ташкил этгани ҳолда Германия ҳарбий харажатлари 18 млрд. маркани ташкил этди. 1939-йилда Германияда дивизиялар сони 1914-йилги даражага етказилди ва улар энг замонавий қурол-яроғлар билан қуроллантирилди. Ҳарбий-денгиз флоти модернизация қилинди.
Шундай қилиб, Германия икки жаҳон уруши оралиғида вайроналикдан ғарб мамлакатлари ёрдамида тикланди, тараққий қилди. Лекин фашизм тинчликсевар кучлардан устун келиб, икки юзламачи сиёсат юритди. Дунёга ҳукмрон бўлишига интилди. Бу йўлда тажовузкор давлатлар билан тил бириктирди. Дунёни бўйсундиришга интилган Германия уруш олиб боришга тайёргаликни ниҳоясига етказди.