Ijtimoiy siyosat

5.6. Kambag„allikka qarshi kurash ijtimoiy siyosatni amalga 
oshirishning ustuvor vazifasi 
Ijtimoiy siyosatni manzilligini kuchaytirishda aholining ijtimoiy 
jihatdan nochor qatlamlarini ijtimoiy jihatdan qo‗llab-quvvatlash chora-
69
Social policy. P. 173-177 

---

131 
tadbirlari muhim ahamiyat kasb etadi. Bunda aholining ijtimoiy jihatdan 
nochor qatlamlari absolyut va nisbiy kambag‗al aholi guruhlariga 
ajratiladi.
70
Absolyut kambag‗allik (qashshoq aholi) – mamlakat aholisi 
tarkibidagi aholining belgilangan minimal turmush darajasidan past 
darajada iste‘mol tovarlari va xizmatlar bilan ta‘minlangan aholi 
guruhidan iborat. 
Nisbiy kambag‗allik (kam ta‘minlangan aholi) – mamlakatdagi 
o‗rtacha turmush darajasi ko‗rsatkichidan past darajada iste‘mol tovarlari 
va xizmatlari bilan ta‘minlangan aholi guruhi hisoblanadi.
1980-yilda konservativ ijtimoiy davlatda amalga oshirilgan siyosat 
ijtimoiy ta‘minot dasturlari orqali mamlakatdagi kambag‗allik darajasini 
qisqartirishga yo‗naltirilgan hisoblanadi. Jamiyatda kambag‗allikning 
vujudga kelishi daromadlar tengsizligi orqali ifodalanadi.
71
Kambag‗allikka qarshi kurash chora-tadbirlari bevosita resurslarni 
qayta taqsimlash jarayoni orqali amalga oshirilgan. Bunda kambag‗al 
aholiga nisbatan turli ijtimoiy xizmatlarni ko‗rsatishda imtiyozlarni 
berilishi nazarda tutiladi. Jahon amaliyoti shuni ko‗rsatadiki, ijtimoiy 
jihatdan aholining nochor qatlamiga nisbatan bepul tibbiy xizmatlarni 
joriy etilishi kambag‗allik darajasini qisqartirishga yo‗naltirilgan ijtimoiy 
siyosat hisoblanadi. Konservativ davlatning ijtimoiy siyosatini amal 
oshirishda ushbu chora-tadbirlar tizimi aholining turmush darajasini 
oshirishga zamin yaratgan. 
XXI asr boshlaridan beri jahon mamlakatlarida aholini ijtimoiy 
himoya qilish tizimining manzilliligini oshirish, byudjet mablag‗laridan 
samarali 
foydalanishga 
qaratilgan 
chora-tadbirlarga 
ustuvorlik 
berilmoqda. Ushbu holat aholining ijtimoiy jihatdan muhtoj qatlamlarini 
aniqlash, ularni turli ijtimoiy guruhlarga ajratish, mamlakatda ijtimoiy 
muhtojlik bo‗yicha chegaralarni o‗rnatish bilan bir qatorda aholini aniq 
va samarali ijtimoiy himoya qilish mexanizmini yaratish uchun zamin 
yaratadi. 
Birlashgan Millatlar tashkiloti (BMT) va Xalqaro mehnat tashkiloti 
(HMT) ekspertlari tomonidan ijtimoiy jihatdan muhtoj aholi qatlamlarini 
aniqlashda mamlakatdagi turmush darajasidan kelib chiqqan holda 
tadqiqotlar amalga oshiriladi. Ushbu jarayonda asosiy e‘tibor 
mamlakatda qabul qilingan va jamiyat tomonidan e‘tirof etilgan yashash 
minimumi bilan iste‘mol savatchasi o‗rtasidagi nisbat aniqlanib, 
70
Social policy. P. 180-181 
71
Social policy. P. 181 

---

132 
belgilangan yashash minimumidan quyi darajada yashayotgan aholi 
qatlamlari ijtimoiy jihatdan muhtoj aholi qatlamlari hisoblanadi (5.6.1-
rasm).