Ijtimoiy psixologik iqlim tushunchasi va mohiyati. Ijtimoiy psixologik iqlimni shakllantirish omillari

САВОЛГА ЖАВОБ

Низо табиати. Одатда, низо деб, қарама-қарши йўналган қарашларга, нохуш ҳиссий кечинмалар билан боғлиқ гуруҳлараро ёки шахслараро муносабатлар оркали ифодаланувчи тўқнашувларга айтилади.
Низо натижасидаги салбий холатлар шахснинг ҳиссиёти, ҳаттиҳаракатлари, тафаккур ва ҳатто характерида маълум ўзгаришлар содир етади. Бу ўзгаришлар шахснинг хулқ-атворида намоён бўлиб, мазкур субъект қатнашаётган бошқа вазиятларга ҳам тарқалади ва ўзаро муносабатларнинг кенг соҳаларини егаллай бошлайди. Масалан, қўрқув ва хавф муҳитида тарбияланган одам кейинчалик худди шундай муҳитнинг манбаига айланиши еҳтимолдан ҳоли емас.
Низо турлари :
1.Шахсий
2.Шахслараро
3.Ижтимоий
4.Шахс билан гуруҳ ўртасида
5.Гуруҳлараро

Конструктив низолар, даставвал, меҳнат фаолиятидан келиб чиқувчи принципиал муаммолар юзасидан пайдо бўлади. Конструктив низо доимо зиддият манбаини аниқлаш ва уни иложи борича томонлар манфаати йўлида ўзгартиришга қаратилган.

Деструктив низо салбий кучга ега ва гуруҳ ишининг самарадорлигини сусайтиради. Деструктив низода еса томонлар иккинчи даражали масалаларни, масалан шахсий ғурурларини диққат марказига қўядилар ва низонинг асл сабаби четда қолиб кетади. СҲу боис, конструктив низолар функсионал моҳиятга ега ва улар ташкилотнинг олға силжишига мадад беради.

3. 
   САВОЛГА ЖАВОБ
   

Низо табиати. Одатда, низо деб, қарама-қарши йўналган қарашларга, нохуш ҳиссий кечинмалар билан боғлиқ гуруҳлараро ёки шахслараро муносабатлар оркали ифодаланувчи тўқнашувларга айтилади.
Низо натижасидаги салбий холатлар шахснинг ҳиссиёти, ҳаттиҳаракатлари, тафаккур ва ҳатто характерида маълум ўзгаришлар содир етади. Бу ўзгаришлар Низо жараёнининг динамикаси. Низоларни ҳал етиш уларнинг ички қонуниятларини аниқлаш ва таҳлил етиш заруратини қўяди. Ўзаро зиддиятларнинг юзага келиш ва ривожланиш хусусиятини билган ҳолдагина унга аралашиш ва демак бошқариш имкониятини топиш мумкин. Бу масала низо ривожланишидаги қуйидаги босқичларни фарқлаш заруратини қўяди:
1. Ўртадаги мавжуд зиддиятни англаш;
2. Низоли вазиятни англаш;
3. Низоли хатти-ҳаракатни амалга ошириш. Бу босқичда ўзаро зид йўналган ва ҳиссий кўринишга ега бўлган ҳаракатлар содир етилади;
4. Низонинг тугаши ва низо иштирокчилари томонидан бўлиб ўтган воқеани баҳолаш.
Кўп ҳолларда низоли вазиятнинг ривожланиши ўзга томоннинг айблари ва камчиликларини фош етишдан бошланиб ўзаро ҳақоратгача ўсиб ўтади. Низо иштирокчиларининг еътибори ўзганинг шахси ва ҳаёт услуби доирасига қаратилади. Масалан, «Aгар Сен шундай қилмаганингда айнан шу натижа бўлмас еди», «…яна Сен унутиб қўйдингми…», «Сенга неча марта тайинлаш керак бу вазифани…». Еътибор берилса, низо кескинлашувидаги асосий мулоқот шакли ўзга кимсанинг шахсига ва ҳатто шахсиятига йўналганликдир. Бундай муносабат қурилганда низонинг янада ривожланиб бориши табиий ҳолдер.
Шу ривожланишни тўхтатиш ва жараённи ижобий томонга буриб юбориш усули ҳам бор. У ҳам бўлса еътиборни ўзгага емас, балки ўз ички кечинмаларига қаратишдан иборатдир. Масалан, гап егасидаги «Сен» ўрнига «Мен» ибораси билан боғлиқ бўлган жараёнга кўчиш – «Китобимни олиб келмаганинг оқибатида мен жуда ноқулай аҳволга тушиб қолдим, ахир бугун дарсга тайёрланмоқчи едим». «Сени 1 соат пойлаб туриб ичимда турли ҳислар ўтди, бирон нарса бўлиб қолмадимикан, деб кўп хавотирландим…», «Бу вазифани Сенга бир неча марта еслатиш мен учун жуда ноқулай, худди илтимосларим жавобсиз қолаётандай ҳис етяпман ўзимни».

4.