«Ijtimoiy menejment» fanining sillabusi

 
Qisqacha hulosalar: 
Faqat fyuchers kontraktlar asosida savdo olib boradigan birja fyuchers birja 
deyiladi. Bunday birjalarining paydo bo‘lishi muomala harajatlarini kamaytirish, 
noqulay konyunktura oqibatidagi narxlarni noxush tebranishlarini oldini olish, 
faoliyat uchun zarur bo‘ladigan aylanma sarmoya miqdorini kamaytirish va pul 
ko‘rinishidagi sarmoya qo‘yilmalarini ko‘paytirib olish imkoniyatlarini oshirish 
bilan bog‘liqdir. 
Fyuchers birjalar baholarni aniqlash, tovar bozoridagi axborotlardan oqilona 
foydalanish imkoniyatini oshirish, kontrakt shartlarini bajara olmaslik havfini 
bartaraf qilish, kontrakt shartlarini bajarish samaradorligi, bajarish imkoniyatlarini 
oshirish kabi funktsiyalarni bajaradi. 
Fyuchers birja savdosi, real mavjud tovarlar birjasidan quyidagilar bilan farq 
qiladi; bitimlarni fiktiv (tovarsiz) harakteri, real mavjud tovar bozori bilan xejlash 
bilangina bog‘liqliligi, tovar narxi va yetkazib berish muddatidan tashqari kontrakt 
shartlarining to‘la unifikatsiyalanganligi, kontrakt sotuvchi va xaridor o‘rtasida 
emas, balki hisob palatasi bilan bitilib, hisob palatasida ro‘yxatdan o‘tkazilganligi 
uchun fyuchers bitimlar tovarlarsiz bitilib, ham real tovar, ham valyuta, ham aksiya 
indekslari, ham foiz stavkalari yuzasidan bo‘lishi mumkin. 
Xejirlash bu mavjud tovarlar bozoridagi narx (tavakkalchiligi) qaltisliklaridagi 
bahoni tushib ketishini oldini olish maqsadida fyuchers bozordan foydalanishga
asoslangan harakatni ifodasi deb tushunish mumkin. 
Bajarilishi texnikasi bo‘yicha ikki xil xejirlash mavjud:

Qisqa xejirlash - fyuchers kontraktlarini sotish;

Uzun xejirlash – fyuchers kontraktlarni sotib olish. 
 
Nazorat savollari
. 
1.
Fyuchers birjasi deganda nimani tushinasiz? 
1.
Fyuchers birjasini real mavjud tovar birjasidan farqi nimada? 

---

118 
2.
Fyuchers birjasining funktsiyalarini ifodalang. 
3.
Fyuchers birjasining xususiyatlari nimalardan iborat? 
4.
Fyuchers bozorida qanaqa bitimlar bitiladi? 
5.
Fyuchers bitimlarining boshqa birja bitimlaridan farqi nimalarda nomoyon 
bo‘ladi. 
6.
Bitimlarning xejirlash deganda nima tushuniladi? 
7.
Fyuchers bitimlarni xejirlashning necha xili mavjud? 
8.
Fyuchers bitimlari tovar birjasidagi bitimlar bilan qanday bog‘liqlikka ega? 
9.
Fyuchers bozori qanday iqtisodiy ahamiyatga ega?