«ijtimoiy-madaniy faoliyat» kafedrasi «ijtimoiy madaniy faoliyat tarixi va nazariyasi» fanidan

RIVOYAT (arab. - hikoya qilmoq) - voqea va hodisalarni,

inson faoiiyatini ba’zan uydirmalar vositasida, ba’zan real tasvirlovchi

og‘zaki hikoya; folklor janri. Hajmi qisqa, 2 yoki 3 epizoddan

tashkil topadi, an’anaviy uslubiy shaklga ega bolmaydi. Odatda,

oddiy bir hikoyachi bayonidan boshlanib, ogizdan-oglzga

o‘tish jarayonida erkin talqin qilinadi.

ROL (frans.) - 1) sahnada, ekranda aktyor tomonidan ijro etilgan

badiiy obraz. Hajviy (komedik), fojiaviy (tragik), dramatik,

tragikomedik, shuningdek, birinchi (asosiy) va ikkinchi darajali

(epizodik) R. boiadi; 2) aktyorning spektakl davomidagi nutqi; 3)

ko‘chma ma’noda vazifa, ahamiyat, mavqe, hissa va h.k.

SAYIL yilning ma’lum fasllarida oikaziladigan sayillar,

sayr-tomoshalar. S.lar odatda Navro‘z va diniy bayramlar (Ro‘za

va Qurbon hayitlari)da va yilning qulay paytlarida tashabbuskor

kishilar tomonidan tashkil etilgan. S. shaharlarda, registon maydonlarida,

chorsu va rastalarda, shahar tashqarisidagi sayilgohlarda,

shuningdek, qadamjolarda o‘tkazilib, bir ikki hafta davom

etgan. Sayilgohlarda oshxona, choyxona, nonvoyxonalar qurilgan,

meva-cheva, attorlik, baqqollik do'konlari ochilgan. Poyga, uloq,

ko‘pkari, kurash, chavgon musobaqalari, darvoz, hofiz, sozanda,

raqqos, masxaraboz, qiziqchilarning chiqishlari, ayiq, ilon

o‘yinlari, tuya, qo‘chqor, xo‘roz, it urishtirish, mushakbozlik tomoshalari

ko‘rsatilgan.

SAN’AT - ijtimoiy ong va inson faoliyatining o‘ziga xos

shakli. S. qadimiy tarixga ega boiib, u jamiyat taraqqiyotining

ilk bosqichlarida mehnat jarayoni bilan, kishilar ijtimoiy faoliyati

ning rivojlanishi bilan bogliq holda vujudga kela boshlagan. lbli

doiy S.ning dastlabki izlari so‘nggi paleolit davriga, taxminan

mil. av. 40-20-ming yillikka borib taqaladi. U davrda hali S. inson

faoliyatining mustaqil shakli sifatida ajralib chiqmagan edi.

Chunki ma’naviyat moddiy ishlab chiqarish bilan qorishiq holatda

edi. Keyinchalik madaniyatning o‘sishi natijasida S. alohida soha

sifatida asta-sekin ajrala bordi.

SAHNA - 1) teatr binosining tomoshabinga yaxshi kotinadigan,

aktyorlar uchun qulay bo‘lgan tomosha ko'rsatiladigan qismi;

2) pyesa va spektakllardan bir ko‘rinish.