Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash



Download 2,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet14/88
Sana18.02.2022
Hajmi2,22 Mb.
#457077
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   88
Bog'liq
Ijtimoiy iqtisodiy

Ikkinchi bosqich - 
matematik modelni tuzish. 
Modellashtirayotgan jarayonning iqtisodiy matematik modeli tenglamalar, 
tengsizliklar tizimi, funksiyalar shaklida ifodalanadi. Oldindan modelni turi, keyin 
uning o‘zgaruvchilari, parametrlari, aloqa shakllari aniqlanadi. Demak, matematik 
modelni qurilishini o‘zi bir necha bosqichlardan iborat. 
Uchinchi bosqich
- modelning matematik tahlili. 
Bu bosqichning maqsadi - modelni umumiy xususiyatlarini aniqlash. Bu 
yerda modelni matematik usullar bilan tekshiriladi. Eng asosiysi, modelni yechimi 
borligini isbotlash zarur. Agar modelni matematik yechimi bo‘lmasa, unda keyingi 
bosqichlarni bajarish mumkin emas bo‘lib qoladi. Shuning uchun yoki masalani 
iqtisodiy qo‘yilishini o‘zgartirish kerak yoki matematik ifodalashni yanada aniqroq 
qo‘yilishi zarur bo‘lib koladi. 
(Modellashtirishning uchinchi bosqichida olingan natija har tomonlama, keng 
tahlil qilinadi. Tanlangan modelning to‘g‘riligi va sifatini pirovard mezoni bo‘lib 
amaliyot, olingan natija va xulosalarni haqiqiy ishlab chiqarish sharoitiga to‘g‘ri 
kelishi, qilingan tahlil va xulosalarni iqtisodiy mazmunga egaligi hisoblanadi. 


16 
Agarda olingan natijalar haqiqiy ishlab chiqarish sharoitiga to‘g‘ri kelmasa, unda 
bunday mos kelmaslik sabablari iqtisodiy talqin qilinadi. Bunday sabablar quyidagi 
hollarda bo‘lishi mumkin: ma’lumotlarni yetarlicha ishonchli emasligi, 
foydalangan matematik usul yoki modelni o‘rganilayotgan iqtisodiy ob’ektnining 
xususiyatlari va mazmuniga mos kelmasligi va boshqalar. Asosiy sabab 
aniqlanganidan so‘ng modelga zarur bo‘lgan o‘zgartishlar kiritiladi, ma’lumotlar 
tuzatiladi va masalani yechish boshidan takrorlanadi.) 
To‘rtinchi bosqich
–modellashtirilayotgan ob’ekt buyicha iqtisodiy 
ma’lumotlarni tayyorlash.
Modellashtirishda bu bosqichni ahamiyati juda muhim. Ma’lumotni real 
olinishi, modellarni ishlatilishini cheklashtiradi. Shunda ma’lumotni tayyorlashga 
ketadigan harajatni e’tiborga olish kerak. Bu harajatlar modellashtirishdan bergan 
samaradan kam bo‘lishi zarur. Masalani yechish uchun kerak bo‘lgan barcha 
iqtisodiy ma’lumotlar to‘rejaadi va zarur bo‘lsa statistik usullar bilan qayta 
ishlanadi. Modelda qatnashadigan koeffitsiyentlar aniqlanadi. Masalani yechish 
uchun uning dastlabki matritsasi tuziladi. 

Download 2,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish