Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish va prognozlash


Ekonometrik modellarni tuzish bir qancha bosqichlardan tashkil



Download 2,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/87
Sana28.06.2022
Hajmi2,22 Mb.
#716346
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   87
Bog'liq
Ijtimoiy iqtisodiy

Ekonometrik modellarni tuzish bir qancha bosqichlardan tashkil 
topadi.
Ularni alohida ko‘rib chiqaylik: 
Birinchi bosqich. Iqtisodiy jarayon har tomonlama nazariy, sifat jihatdan 
tahlil qilinadi va uning parametrlari, ichki va tashqi informatsion aloqalar, ishlab 
chiqarish resurslari, rejalashtirish davri kabi ko‘rsatkichlar aniqlanadi. 
Ikkinchi bosqich. Bu bosqichda izlanayotgan noma’lum o‘zgaruvchilar 
nima, qanday maqsadni ko‘zda tutadi, natija nimalarga olib keladi kabi savollar 
aniqlangan bo‘lishi kerak. 
Modellashtirilayotgan jarayenning iqtisodiy matematik modeli tenglamalari 
va tengsizlik tizimi shaklida ifodalanadi. 
Tuzilgan iqtisodiy matematik modelning miqdoriy yechimini aniqlaydigan 
usul tanlanadi. 
Masalani yechish uchun kerak bo‘ladigan barcha iqtisodiy ma’lumotlar 
tuplanadi. 
Olingan ma’lumotlar statistik taxlil qilinib, PEXMda tanlangan usul va 
dasturdan foydalanib, quyilgan masala yechiladi. 
Olingan natijalar iqtisodiy taxlil qilinadi va optimal variant tanlanadi. 
Ekonometrik modellarning axamiyati shundan
iboratki uning yordamida 
iqtisodiy jarayonlarni chuqur taxlil qilibgina qolmasdan, balki ularning yangi 
o‘rganilmagan qonuniyatlarini xam ochishga imkon yaratadi. Ular yordamida 
iqtisodiyotning kelgusidagi rivojlanishini oldindan aytib berish mumkin. 
Har bir menedjer o‘z faoliyati davomida turli statistik ma’lumotlarni tahlil qilib 
chiqish masalasi bilan to‘qnashadi. Masalan, ma’lumotning sotuv hajmiga ob-
havoning ta’siri; ishlab chiqarish unumdorligiga ta’sir qiluvchi omillar; korxona 
budjetiga ta’sir qiluvchi asosiy omillar va h.k. Ko‘pincha menedjerlar oldida ana 


60 
shunga o‘xshagan muammolarni o‘rganib chiqish va ularni hal qilish vazifasi 
turadi. Bunday muammolar yechimi korrelyatsiya va regressiya tahlili sohasiga 
tegishli bo‘lib, ularni muvaffaqiyatli hal etish uchun albatta bu ikki usul bilan 
yaxshi tanishib chiqish kerak bo‘ladi 
Matematik model - ob’ekt yoki jarayonlarnining tenglama, tengsizlik, 
formula, jadval yoki grafik kurinishidagi ifodasidir.
Agar bitta omilning qiymatini o‘zgaruvchan deb qarab, qolganlarini shartli 
ravishda o‘zgarmas deb qarasak, bir omilli matematik model ko‘rishimiz mumkin 
Agar xamma faktorlarni o‘zgaruvchan deb qarasak. Kup omili matematik 
modelga ega bo‘lamiz. 
Agar matematik modelning omillari xam o‘zi xam tasodifiy bo‘lmasa bunday 
model regression model deyilib, bunday modelni qo‘rish jarayeni regression taxlil 
deyiladi. 
Agar matematik modelning omillari xam o‘zi xam taosdifiy bo‘lsa, bunday 
model korrelyatsion model deyiladi, bunday modelni qo‘rish jarayeni korrelyatsion 
taxlil deyiladi. 
Ekonometrik model deganda prognozlashtirish ob’ektining barcha mavjud 
omillarini o‘zaro

Download 2,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish