|
Дунё ресурслари институти (WRI) томонидан эълон қилинган ҳисоботда
Ўзбекистон сувнинг юқори тақчиллиги мавжуд бўлган мамлакатлар
рўйхатида 25 ўринда турибди. Бу ҳол ўз навбатида мавжуд сув
ресурсларидан самарали фойдаланиш ва бошқариш тизимини тубдан
такомиллаштириш борасида ички имкониятлардан кенг фойдаланиш
зарурлигини англатади.
Мамлакатимизда сўнгги йилларда қишлоқ хўжалиги экинлари
етиштиришда замонавий сув тежовчи технологияларидан фойдаланиш
бўйича бир қатор ижобий ишлар қилиняпти. Хусусан, Сурхондарё
вилоятида 2020 йилда 10 660 гектар майдонда тежамкор суғориш
технологиялари жорий этилди. Лекин бу суғориладиган ерларнинг бор-йўғи
8,2 фоизинигина ташкил этади.
ҳам арзон, ҳам мўл ҳосил гарови
риктирилди. Сервис гуруҳлари сувни тежайди-
ган технологиялар жорий қилинадиган майдон-
ларни лойиҳалаш ва харажатлар сметасини
ишлаб чиқиш, бу майдонларга сув келтириш
ва ҳовуз тиндиргичларни қуриш ишлари билан
шуғулланади. Шунингдек, сув тежамкор техно-
логия тизимининг насос агрегати, фильтрлари,
ўғит бериш мосламасини монтаж қилиш, электр
узатиш тармоқларини қуриш, трансформатор ва
бошқарув шкафини ўрнатиш ҳамда ишга туши-
ришни ҳам гуруҳлар амалга оширади. Бундан
ташқари, улар бош ва тарқатувчи қувурларни
ҳамда томчиловчи шлангларни монтаж қи-
лиш, лойиҳадан келиб чиқиб бош қувурларни
ер остига ётқизишда фермер хўжаликлари ва
кластер ташкилотларига технологиядан фойда-
ланишга кўмаклашади ҳамда сервис ва бошқа
хизматлар кўрсатади.
Сувни иқтисод қилиш энг катта мақсад, сувни
зовурга ташлаш хиёнат, шиори остида меҳнат
қилаётган сув хўжалиги ва ирригация тизимлари
ходимлари Президентимизнинг соҳага оид қаро-
ри ижросини бажариш учун барча чора-тадбир-
ларни кўришмоқда. Ушбу мақсадда туманлар ҳо-
кимликлари ва ирригация бўлимларида штаблар
ташкил этилди. Штабларда сув тежовчи техно-
логияларни жорий қилишнинг манзилли рўйхат-
ларини қайта кўриб чиқиш, биринчи навбатда,
электр таъминоти йўлга қўйилган ва электр
таъминотига яқин бўлган фермер хўжаликлари
ҳамда агрокластерлар далаларини контурлар
кесимида чуқур таҳлил қилиб, рўйхатлар қайта
шакллантирилмоқда. Шунингдек, ушбу техноло-
гияларни жорий қилувчи фермер хўжаликлари
ва кластер ташкилотлари билан қурувчи-пудрат
корхоналар ўртасида шартномаларни якунлаш,
бунда вилоятда фаолият юритаётган “Ўзсувқу-
рилиш” АЖ таркибидаги “Давсувмахсуспудрат”
МЧЖлар билан шартнома расмийлаштиришни
ташкил қилишмоқда.
Сув тежовчи технологияларни жорий қилиш
ва унинг афзал жиҳатларини деҳқонга, сувчига,
фермер хўжалиги ҳамда кластерлар раҳбарла-
рига, мутахассисларига тушунтириш, уларни
янгиликдан тўлиқ хабардор этиш мақсадида
Жарқўрғон, Музработ, Ангор, Қумқўрғон ва Са-
риосиё туманларида тежамкор технологиялар-
ни қўллашга кўмаклашадиган мутахассислар
иштирокида кўргазмали семинарлар ташкил
қилинди.
Соҳада амалга оширилаётган эътиборга мо-
лик ишлардан яна бири шуки, вилоят ҳокими-
нинг 2020 йил 27 ноябрдаги қарорига асосан
хўжалик ички суғориш тармоқлари, улардаги
гид ротехник иншоотлар, ички насос агрегат-
лари, ички зовурлар ва ёпиқ-ётиқ дренаж тар-
моқларини фермер хўжаликлари ҳамда кла-
стерларга далолатномалар асосида эгаликка
берилмоқда. Шу пайтгача мазкур суғориш
шохобчаларини тозалаш ва техник қаровини
амалга оширишга кўпроқ СИУ — сув истеъ-
молчилар уюшмалари масъул эди. Аслида
эса СИУларнинг кенг кўламли ва катта харажат
талаб қиладиган бу ишларни уддалашга имко-
нияти, техникаси ва маблағи ҳам йўқ эди. Нати-
жада суғориш шохобчаларини тозалаш ва тар-
тибга келтиришни фермер хўжаликлари билан
СИУлар раҳбарлари “Отангга бор, онангга бор”
қабилида бир-бирига ағдариб келишаётганди.
Юқори ташкилотлардан фермерларга: “Ариқ-
зовуринг ни тозала!” деган топшириқ берилса,
фермер хўжаликлари раҳбарлари: ”Ариқ-зовур
бизга қарашли эмас, СИУ тозаласин”, дея улар-
нинг зиммасига юклаб қўяр, СИУ раҳбару му-
тахассислари эса: “Ариқ-зовурларни тозалаш
ва гидроиншоотларни созлаш фермер хўжа-
ликларининг вазифаси, чунки бу сув шохобча-
ларидан фермернинг даласи сув ичади. Бизда
маб лағ йўқ”, деб қутилишарди.
“Бели оғримаганнинг нон ейишини кўр”
деганларидек, фермерлар даласини суғориш
жараёнида пойнобни ариқ-зовурларга оқизиб
қўйиши оқибатида ариқ-зовурлар йиллаб қа-
зилмай қамиш ва лойқага тўлиб ётарди. Энди
эса хўжалик ички суғориш тармоқлари, улар-
даги гидротехник иншоотлар ҳамда ички насос
агрегатларини фойдаланувчилар, яъни фермер
хўжаликлари ва кластерларга эгаликка топши-
рилиши уларда ички суғориш тармоқларини то-
залаш, тартибга келтириш, батартиб ва оқилона
фойдаланиш масъулиятини оширади. Бошқача
айтганда, “Сув ичаяпсанми, ариғингни тозалаб
қўй!” тартиби амал қилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
