|
TAFAKKURNIDIAGNOSTIICA QILISH METODLAM
«Ob'ektlarning o‘xshashIigi va farqini anicylash, sababini tushuntlrish, tushunchiilarni ta'iillash» metodikasi
Biz tushunchani ta'riflash, sabablarini izohlash, predmetlarning o‘xshastilik va farqini aniqlash kabi tafakkur jarayonlarini baholash orqali bolaning aqliy rivojlanish darajasini o‘rganishimiz mumkin.
Bu tafakkur jarayonlari bolaning quyidagi savollai'ga to‘g‘ri javob berishiga qarab aniqlanatJi.
1 Bu hayvonlaming qaysi biri katta? Otmi it?
2 Ertalab odairilar nonushta qiladi. Kunduzi va kechqunm ovqatlanganda-chi? (To‘g‘ri javob: Tushlik va kechki ovqat)
3 Kunduzi ko‘chada yonig‘, kechqurun-chi? (To‘g‘ri javob - qorong‘i).
4 Osmon ko‘m-ko‘k, o‘tlar-*chi? (To‘g‘ri javob: yashil rangda).
5 Gilos, nok, olxo‘ri va olma - bu ... (To‘g‘ri davom ettirish - mevalar).
6 Poezd o‘tayotg;anda nega shlagbaum tushiriladi'^
7 Toshkent, Xiva, Samarqand - nima? (To‘g‘ri javob -shaharlar).
8 Soat necha boMdi? (Bolaga soatni ko‘rsatib, vaqtni aytib berish so‘raladi) (To‘g‘ri javob: soat millari ko‘rsatgan vaqt).
9 Sigiming kichigini buzoq deyiladi. Kichik it va qo‘yni nima deyiladi? (To‘g‘ri javob; kuchuk va qo‘zi).
10. It ko‘proq nimaga o'xshaydi? Mushukkami tovuqqa? Javob ber va tushuntirib ber, nitna uchim shunday deb o‘ylaysan?
11. Avtomobilga tormoz nima uchun kerak? (Kerak bo‘lganda avtomobil tezligini pasa;ytirishni ko‘rsatuvchi biror-bir javob to‘g‘ri deb topiladi).
12. Bolta va arra bir-biriga qay jihatdan o‘xshash? (Bajariladigan islilami ko‘rsatuvchi javob to‘g‘ri).
13. Ohnaxon bilan mushuk orasida qanday o‘xshasMik bor? (Kamida ikkita o‘xshasih belgilarni to‘g‘ri ko'rsatilgaa javob to‘g‘ri. Masalan, bular - 11аулч)п1аг daraxtga chiqa oladilar, qalin yung bilan qoplangianligi, dumi va to‘rtta oyog‘i borligidir).
14. Mix, vint, зЬилхр bir-biridan nimasi bilan farq qiladi? (To‘g‘ri javob - mixning yuzasi tekis, vint va shurup Ьшата kertikli; mix bolg‘a bilan uriladi, vint va shurup buraladi; shiorap konus shaklida, vint va mix yumaloqdir).
15. Futbol, uzunlikka va balandlildca sakradi, tennis, suzish nima? (To‘g‘ri javob - bular sport turlari, jismoniy mashqlar tuii).
16. Transportning qanday turlariai bilasiz?
(transport vositasining kamida ikbi turini aytishi kerak).
17. Yoshlar katta odamdan qandfiy farqlanadi? (Javobda keksalar bilan yoshlar o‘rtasidagi kamida ikkita fe q sanaladi).
18. Nima uchun odamlar jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanadi? (Quyidagi javoblar to‘g‘ri deb topilishi mumkin - o‘zining salotnatligini saqlab tiuish, kuchli bo'lishi, qaddi-qomati kelishgan bo‘lishi, chiroyli bo‘lish, sportda muvaffaqiyat qozonish va musobaiialarda yutish uchun).
19. Nima uchun. ishlamaslik yomon deyiladi? (To‘g‘ri javob variantliiri - chunki hamma odamlar ishlashlari kerak. negaki, yaxshi yashab bo‘lmaydi; chunki bu odam o‘miga boshqalar ishlashi kerak bo‘ladi; ishlamasa, kerakli narsalami sotib ololmaydi; oziq-ovqat, turar joy va boshqalar)
20. Nima uchun konvertga marka yopishtiriladi?
(To‘g‘ri javob ~ pochta orqali jo‘natilayotgan xabarlar uchun toianadigan haq)
Natijalami qayta islilash
Har bir to‘g‘ri javob uchun 0,5 ball beriladi, bola to'plashi mumkin bo‘lgan yuqori ballar 10 ga teng bo‘ladi.
Izoh. Bolaning mustaqil fikr yuiitib, savobiing mohiyatiga mos keladigan fikri ko‘rsatilgan javobda bo‘lmasa ham to‘g‘ri, hisoblanadi.
Yuqoridagi metodika maktabga kirayotgan bolaning so‘z- mantiqi}/ fikr yuritish qobiliyatini psixologik tashxis qilish tichun qo‘Uaniladi. Bu metodika yuqorida aytilgan aqliy, xulosa chiqara olish qobiliyatidan tashqari bolaning aqliy filirlay olish faoliyati to‘g‘risida ham ozmi-ko‘pmi xulosa qilish imkonini beradi.
Tekshiravchida bola javobining to‘g‘riligiga ishonch noto‘g‘ri deb xulosa chiqarish ucliun asos bo‘lmasa, u holda bunday ja\'obga 0,5 ball beriladi.
Bolaning javobini to‘g‘ri noto‘g‘ri deb baholaslidan awal bola savolni to‘g‘ri tushimgfinligiga ishonch hosil qilmoq kerak. Masalan: hamma bolalar ham shlagbaum nimaligini bilaveraiay^ va bu savolning ma'nosini anglab eta olmaydilar.
Ba'zan «ishlamoq» so‘zi ham qo'shimcha tushuntirish talab qiladi, chunki maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalaming hamraasi ham buni bila olmaydilar.
Rivojlanish darajasi haqida xulosa; 10 ball - juda yuqori
8-9 ball - yuqori 4-7 ball ~ o'rtacha 2 -3 ball - quyi
0-1 ball-juda past
ShuEiday qilib, ushbu bobda biz o‘quv faoliyati va tining o‘ziga xos tomonlaii, bog‘cha yoshidagi bolalarda irodaviy faoliyatlami tarkib topishi, maktabga psi>:ologik tayyorgarlik diagAostikasi, maktabga psixologik, emotsional, kognitiv tayyorgarlik muammolariga to‘xtalib o‘tdik.
Do'stlaringiz bilan baham: |
