Iii-semestr 1-Modul. Bolalar psixologiyasi va psixodiagnostikasi faniga kirish

KIRISH
Sog‘lom va barkatiiol avlodni voyaga yetkazish orzusi aynan mustaqillik bilan bog‘liq ezgu intilish b<5‘lgani bois istiqlolning birinchi kunlaridan boshlab imi amalga oshirish eng ustiivor vazifalarimizdan biri boiib kelmoqda. Ta’kidlash joizki, istiqlolning birinchi kunlaridan yurtimizda o‘sib kelayotgan yosh avlodni jamiyatning haqiqiy tayanchi va suyanchiga aylantirish masalasiga e’tibor kuchaytirilgan. Ammo shiddat bilan o'zgarib borayotgan davrdat bu soliadagi ishlami yaxshilash yoshlaming manfaatlarini ta’minlashga va huquqlarini Ытоуа qilishga qaratilgam huquqiy bazani yanada takomillashtirish ortjali yoshlarimiz uchim yangi imkoniyatlami ochib berishni taqazo etmoqda.
Hozirgi davrda respublikamizda bosqiclrma-bosqich amalga oshirilib borilayotgan “Ka^lar tayyorlash Milliy dastiiri” talablaridan kelib chiqqan holda kasb-hunarga yo‘naltirish sohasida mavjud bo‘lgan ilmiy xulosalarni ta’lim islohotlari bosh maqsadidan kelib chiqqan holda qayta ko‘rib chiqish zaruriyati yuzaga kelmoqda.
Maktabgacha talim soglom va etiik, shu bilan birga raaktabga tayorlani»an holda shakllantirish maqsadtni kozlaydi
Maktabgacha talim tizimini takomillaslitirish, ta’lim-tarbiya jarayonini tarbiyacliilar tomonidan to’g’ri tashkil etilishi, ma’sul shaxslar tomonidan uni nazorat qilishning a&alUgini ta’minlash, maktabgacha yoshdagi bolalar ota-onalarining oilada bola tarbiyasi bilan shug’ullanishi uchun qulaylik yaratish maqsadida “Bolajon” tayanch dasturi “Ta’lim to’grisiija” gi Qonun, Kadrlar tayorlash Milliy dasturi, Maktabgacha ta’lim IConsepsiyasi hamda maktabgacha yoshdagi bolalaming rivojlanishiga qo’yiadigan Davlat talablaii asosida ishlab chiqildi'.
Ta’lim tizimining boshlang‘ich shakli bo‘lgan maktabgacha tarbiya muassasalarining tarbiyachilari, metodistlari, mudiralari maktabgacha yoshdagi bolalaming psixologik xususiyatlarini va psixodiagnostikasini chuqur bilishlari lozim.

' Bolajon tayansh dastmi.-T.: Sano-standart .2010 -229 b.

- 3 -

l.BOLALAR PSIXOLOGIYASI 0 ‘QUV FANI SIFATIDA
Reja
1.Bolalar psixologiyasi fanining predmeti, maqsadi va vazifalari.
2. Fanning asosiy kategoriyalari.
S.Bolalar psixologiyasi fanining boshqa fanlar bilan aloqasi. 4.Bolalar psixologiyasi: nazariya va amaliyot.

Mavzu maqsadi; Boialar psixologiyasi fanining predmeti, maqsadi va vazifalaii, fanning asosiy kategoriyalari, boshqa fanlar bilan aloqasini bayon etish.

Vazifalar: Boialar psixologiyasi fanining predmeti, maqsadi va vazifalaii, fanning asosiy kategoriyalari, boshqa fanlar bilan aloqasini asoslash.
Tayanch tushunchalar: Boialar psixologiyasi, predmeti, maqsadi, vazifa, kategoriya, bolalik, taraqqiyot, yosh


1. Boialar psixologiyasi fanining predmeti va vazifalari Boialar psixologiyasi - psixologiya fanining alohida tarmog’i
bo’lib, u turli yosh davrlarida bola psixik taraqqiyotining qonuniyatlarini, shuningdek, bir yosh bosqichid^ boshqasiga o’tish qommiyatlarini o’rganacli. Boialar psixologiyasi fanining asosiy e’tibcri tug’ulgandan yetuklik davrigacha inson psixikasi va ongning qanday rivojlanishiga qaratilgan. D.B.Elkonin yozganidek, bola jamiyat a’zosi va shaxs sifatida shakillardb borar ekan, lining psixikasi rivojlanib, olamni aks ettirish qobilyatii go’daklikdan yetul^k da^/rigacha muraJdcabllashib va takomillashib boradi. Ushbu jarayoiming o’ziga xos xususiyatlari, uning qommiyatlarini boialar psixologij^asi tadqiqetadi.
Bola rivojlanishiniug turli tomonlsrini har xil fanlar - anatomiya, fiziologiya, oliy nerv faoliyati fiziologiyasi, gigiena, etnografiya va boshqaltir o’rganacli. Tug’ilgandan eluklik davrigacha bola psixik taraqqiyotini o’rganish esa psixologik bilimlaming miixsus sohasi - boialar psixologiyasining zimmasidadir. Chunki boialar psixologiyasi bola psixik taraqqiyotining qonuniyatlari, rivojlanishntag turli bosqichlarida bola psixikasiga xos xususiyatlar haqidagi fandir.
L.F. Obuxova ta’kidlaganidek, boialar psixologiyasi fanining predmeti tarixan o’zgarib borgan. Bugungi kunda boialar pixologiyasi fanining predmeti ontogenezdagj psixik taraqqiyotning umumiy qonuniyatlarini, yosh davrlarini, bir yosh davridan boshqasiga o’tish sabablarini aniqlashdan iborat. Agar pediatr bolalaming jismoniy

salomatligi bilan shug’ullansa, bolalar psixologi bola psixikasining qanchalik to’g’ri rivojlanayotgani va faoliyat ko’rsatayotganini, bordi- yu, bii sohada kamchilik bo’lsa, uni nimaning hisobiga kompensasiyalash mumlanligini o’rganaiii.

Hozirgi kunda bolalar psixologiyasi fani predmetining kengayib borishi bmatilmoqda. B\i hodisa bolaning homila davridagi rivojlanishini tobora diuqurroq o’rganish natijasida ro’y bermoqda.