Iii-semestr 1-Modul. Bolalar psixologiyasi va psixodiagnostikasi faniga kirish

Uniumiy psixologiya va boL-ilar psixologiyasi. Umumiy psixologiya - шпшшу psixologik qommiyatlami, psixologiyaning nazariy tamoyillarini, asosiy kategoriyalarini, metodlarini o’rganuvchi nazariy va eksperimental tadqiqotlardir. Masalan, umumiy psixologiya tafakkur faoliyatitiig xususiyatiari, tafakkur turlari va operasiyalari haqida umumiy tasawumi hosil qiladi. Bolalar psixologiyasi esa turli yosh bosqichlarida tafiikkuming qanday xususiyatlar kasb etishini, tafakkurning qanday irivqjlanishini o’rganadi. Buncia u, umimiiy psixologiyadagi tasavvurlarga tayanadi, vming metodlari va kategoriyalaridan foydalaniladi.
Ijtlmoyi psixologiya va bolalar psixologiiyasi. Ijtimoiy psixologiya - psixologiya fanining taraiog’i bo’lib, insQnlaming ijtimoyi guruhlarga m,fflsubligi bilan taqozolangan, xulq-atvori va faoliyatini, shuningdek, shu ijtimoiy guruhlaming o’zini o’rganish bilan shug’lanadi. Bolalar psixologiyasi boki psixik taraqiyotinini o’rganar ekan, albatta, bolalar guruhi, bu guruhda bolalar o’rtasida amalga oshuvchi munosabatlaini e’tibordan chetda qoldinnaydi. Bolalar psixologiyasi, ayniqsa, bolaning tengdoshlari va kattalar bilan bo’lgan muloqoti va uning bola rivojlanishiga ta’sirini o’rganishga alohida e’tibor qaratadi.
Bolalar psixologiyasi fanining yosh psixologiyasi tarkibidagi o’mi.
Bolalar psixologiyasi - yosh psixologiyasi fanining bo’limlaridan biridir. Yosh psixologiyasi, shu jumladan, bolalar psixologiyasining psixologiya fanidagi boshqa tarmoqlaiidan farqi shundaki, u psixik



hodisalaming o’zini eiiias, balki rivojlanishi va yosli bilan bog’liq ravishda o’zgarishini tadqiq etadi.
Yosh psixologiyasining bugungi kundagi eng muhtm muammolari quyidagilardan iborat:
a) turli psixofiziologik funksiyalaming yoshga oid me’yoralrini ilmiy jihatdan asoslab berish;
b) individ, shaxsniiig yetuklik mezonlari va na’munalarini aniqlash;
c) hayotning turli bosqichlarida insonning real va potensial imkoniyatlari qanday bo’lishini aniqlash;
d) inson hayotining dastlabki bosqiclilari uning kelgusidagi taraqqiyotida qanday rol o’ynashini tushimish va ilmiy bashorat qilish.
Uslibu muammolarai hal etish uchun inson hayotining har bir bosqichida - bolalikdsi, o’spirinlikda, yetuklik va qarilikda uning psixikasida o’zgarishlarci chuqur o’rganish talab etiladi.
Ayrim o’rinlarda bolalar psixologiyasiga sinonim sifatida “genetik psixologiya” tushunchasi ishlatiknoqda. Bu holatni to’g'ri deb baholash mumkni emas. Chunki genetik psixologiya psixik jarayonlaming paydo bo’lishi va rivojlanishini o’rganadi. Bolalar psixologiyasining predmeti esa faqat psixik jarayonlar taraqqioyti bilangina cheklanib qolmaydi.