Iii qism. Musiqa asarlari tahlili 1-mavzu. Musiqiy shakl va uning umumiy asoslari

Tahlil uchun material:
L.Betxoven. № 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 16, 17, 21, 23, 30, 32- Sonatalari; 3- Simfoniya ,”Egmont” Uvertyurasi.
S. Varelas. Sonatina.
F.List. Sonata h-moll.
V.Motsartning “Figaroning tо‘yi” operasiga Uvertyura; Sonata B-dur Andante cantabile; 15- So­nata.
G. Mushel. «Pushti sonatina».
V. Saparov. Sonatina.
P.Xoliqov. Sonatina.
Chaykovskiy. 6- Simfoniya .
Shopen. g-moll Balladasi, b-moll va h-moll Sonatalari.
Shubert. h-moll Simfoniyasi.


8-mavzu. RONDO - SONATA

1. 
   Umumiy tavsif.
   

Klassik uslubdagi cholg‘u musiqasida turkumli(siklli) sonata janrining rivojlanishi bilan rondoning yangi, nisbatan kengaytirilgan va murakkab shakllari yuzaga keldi va keyinchalik keng qо‘llanadigan bо‘ldi. Bular sirasiga rondo-sonata shakli ham kiradi.
Rondo-sonata deb rondoning asosiy belgisi mavjud bо‘lgan – bosh partiya kamida uch marta о‘tkazilgan shaklga aytiladi.Uning о‘tkazmalari orasida joylashgan lavhalari orasida birinchi va uchinchisi mavzu jihatidan bir xil, ustiga ustak, birinchi lavha tobe, uchinschi lavha esa asosiy tonallikda keltiriladi.
Rondodan farqli о‘laroq, rondo-sonata uch qismli kompozitsiya kо‘rinishiga ega: ekspozitsiya + о‘rtaliq +repriza.Bu simmetriyalik va reprizalilikda uning murakkab uch qismlilik va sonata shakllari bilan о‘xshashligi namoyon bо‘ladi.
Rondo-sonata shakli sonata shaklidan shunisi bilan farq qiladiki, ekspozitsiya va repriza ikki asosiy bо‘limdan (bosh va qо‘shimcha partiyalardan) emas, balki uch bо‘limdan tashkil topib, uch qismli simmetrik shakl sanaladi.
Murakkab uch qismli shakldan u birinchi lavhaning(V) avval qо‘shimcha tonallikda bayon etilishi, takrorlanganda esa reprizada asosiy tonallikda (V) о‘tkazilishi bilan farqlanadi.
Ekspozitsiya va repriza uch qismli tuzilmaga ega bо‘lganda rondo- sonata yetti qismdan iborat bо‘ladi: