Iii-kurs V- semestr

1. Jinsiy yetilish davrida uchraydigan salomatlik muammolari
Jinsiy yetilish davridagi salomatlik muammolarini barvaqt aniqlash muxim ahamiyatga ega. Bu mavzuda hayz faoliyatining buzilishini, jinsiy yetilish davridagi kamqonlik va qalqonsimon bez faoliyatini ko’rib chiqish kerak.
1) Hayz faoliyatini buzilishi
Bolalik davridan jinsiy yetilish davrigacha, ayniqsa, jinsiy yetilish davrida jismoniy yetilish tezlashib shaxsiy farqlanish keskin namoyon bo’ladi, ruhiy ijtimoiy yetilish orqada qoladi. Bu nomutanosiblik oqibatida har xil muammolar kelib chiqadi. Jinsiy yetilish davrida jinsiy a'zolar bosqichma bosqich rivojlanib, fiziologik va ruhiy stresslar oqibatida hayz faoliyati buzilishi kuzatiladi. Kech hayz ko’rish ruhiy hususiyatlarga uyat va havotirlanish sezgilariga sabab bo’lib, bepushtlikka va keyinchalik esa, homilador bo’lish qobiliyatini buzilishiga olib keladiQizlarda 10 yoshdan boshlab gonadotrop gormonlar va jinsiy gormonlar sekretsiyasi kuchayadi, reproduktiv tizim rivojlanib, 12 yoshdan hayz ko’ra boshlaydi. Shundan so’ng, hayzning davriyligi yuzaga keladi, lekin 5 yil davomida anovulyator hayz va sariq tana yetishmasligi tufayli hayz faoliyati buzilishlari kuzatilishi mumkin. Hayz davrida a'zolarda kasalliklar bo’lmasa ham, qorinning pastki qismida kuchli hayz og’riqlari paydo bo’lishi mumkin.


Hayz faoliyati buzilishi tasnifi
I - Hayz davrining buzilishi

• 
  amenoreya
  
• 
  opsomenoreya
  
• 
  polimenoreya
  

II - Hayz davomiyligining buzilishi

• 
  hayzning uzoq davom etishi
  
• 
  hayzning qisqa bo’lishi
  

III – Ketayotgan qon miqdorining buzilishi

• 
  gipermenoreya
  
• 
  gipomenoreya
  

IV - predmenstrual sindrom

• 
  dismenoreya (hayz paytida boshlanadi)
  
• 
  predmenstrual sindrom (hayzdan avval boshlanadi)