Ii. Маъруза ва амалий машғулотларнинг мазмуни

2-мавзу. Демократик жамият ҳақидаги қарашлар ва уларнинг босқичлари

Ўзбекистон заминида адолатли жамият тўғрисидаги дастлабки қарашлар. Унинг манбалари ва ривожланиши. «Авесто» да халқчил, инсоний ва адолатли жамиятда яшашга доир қадриятлар. Ватанимизнинг умумжаҳон цивилизацияси бешикларидан бири эканлиги. Озодлик, Ватан мустақиллиги учун кураш ҳар бир миллат, халқ ва давлатларнинг орзуси. Тўмарис, Широқ, Спитамен, Нажмиддин Кубро, Темур Малик, Жалолиддин Мангуберди, Махмуд Таробий ва бошқаларнинг ажнабий босқинчиларга қарши озодлик учун кураши.

Ўзбекистон худудида ўрнатилган илк давлатчиликда бошқарув негизлари. IX-XII асрларда яшаган Ўрта Осиё мутафаккирларининг қарашларида давлатни бошқариш ва адолатли жамият қуришга доир ғоялар. Амир Темурнинг давлат ва жамият ишларини ташкил этишга доир «Темур тузуклари». Унинг адолатли салтанат ва жамият бошқарувида қонун устуворлигига доир қарашлари. М.Улуғбек, Бобур, А.Навоий, Кошифий, Ж.Давоний ва бошқаларнинг адолатли давлат, одил жамият, инсон эркинлиги, эзгулик, маърифат тўғрисидаги ғоялари.
XV-XIX асрларда давлат ва жамият қурилишининг ижтимоий-сиёсий ҳолати. Миллий давлатчилик негизларидан маҳрум бўлиш сабаблари. Уни тиклашга бўлган уринишлар. Туркистонда жадидчилик ва жадидлар ҳаракати. Жадидларнинг миллий давлатчилик ва адолатли жамият қурилишига доир маърифатпарварлик ғоялари. Уларнинг ХХ аср 20-йилларида Ўрта Осиёда қизил шўролар ҳукуматининг янги истилочилик сиёсатига қарши озодлик ва истиқлол учун кураши. Авторитаризм ва тоталитаризм тузуми шароитида сталинча, шўроларча мустамлакачилик сиёсати.
XX аср иккинчи ярмида Ўзбекистонда давлат ва жамият қуришнинг «советча» кўриниши. Ягона партия ҳукмронлиги. Марказлашган маъмурий бошқарув. Демократияни синфий тушуниш. Тоталитаризм ва унинг оқибатлари. Унинг демократик жамиятга зидлиги.
Миллий мустақиллик ва Ўзбекистоннинг демократик ўзгаришлар сари йўл тутиши. Республика ижтимоий-сиёсий тизимида сиёсий партиялар ва халқ ҳаракатларининг вужудга келиши ҳамда уларнинг ҳаракат дастурлари. Миллий демократик кучларнинг шаклланиши. «Давлат тили тўғрисида»ги (1989 йил 21 октябрь) қонуннинг қабул қилиниши. Ўзбек тилига давлат тили мақомининг берилиши – мустақиллик йўлидаги дастлабки қадам.
Ўзбекистонда Президентлик бошқарувининг таъсис (1990 йил 24 март) этилиши. Олий Кенгашда И.А.Каримовнинг Республика Президенти этиб сайланиши. «Мустақиллик деклорацияси»нинг (1990 йил 20 июнь) қабул қилиниши ва унинг мазмун-моҳияти. Мамлакатимизда сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва маънавий масалаларнинг мустақил тарзда ҳал этила бошланиши. Ўзбекистон раҳбариятининг Совет Иттифоқини янгилаш масаласидаги «Иттифоқ шартномаси»га муносабати. Ўзбекистоннинг иқтисодий мустақиллик ва сиёсий суверенитет учун амалий ҳаракатлари.