Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

Яшин қайтаргичларнинг тузилиши. Яшин қабул қилувчи мосламасига қараб яшин қайтаргичларнинг хиллари

/1; 2; 3; 5; 6; 7; 8; 13/
Яшин қайтаргичлар ҳақида тушунча бериш, конструктив тузилиши, ишлаш принципи, хиллари ва ўрнатиш тартибини тушунтириш.
Бино ва иншоотлар яшиннинг тўғри уришидан, тушишидан яшин қайтарувчилар билан ҳимояланади. Ҳар қандай яшин қайтарувчи уч қисмдан иборат: яшин қабул қилувчи - яшин уришини, тушишини ўзига олувчи; ток ўтказувчи (туширувчи) - яшин қайтарувчи билан ерга ўтказувчи қозиққа улагувчи ва яшин токини ерга тарқатувчи ерга қоқилган қозиқ.
Яшиндан ҳимоя қилувчи қурилмаларнинг яшин қабул қилувчи қисмига қараб улар:
- якка ўзакли (стерженли);
- тросли;
- тўрсимон (сеткали) хиллари мавжуд.

25. 
    Лойиҳаларнинг электротехник қисмларини текшириш тартиби
    

ва усуллари /1; 2; 3; 6; 7; 8; 11; 13; 14; 15/
Лойиҳаларни электротехник қисмларини экспертизасини ўтказишнинг мақсади, тартиби ва экспертиза ўтказишда ДЁХХ ходимларининг роли ҳақида тушунча бериш. Экспертиза ўтқазишнинг босқичлари, лойиҳа материаллари ва керакли ҳужжатларини кўрсатиш, экспертиза якунлари бўйича тузиладиган ҳужжатларни мисоллар келтириб тушунтириш.
Лойиҳаларни кўришда шуни кўзда тутиш керакки ДЁХХ ходимларининг талаблари амалдаги қоида ва ҳужжатлардан чиқмаслиги ва уларга риоя қилган ҳолда бўлиши керак.
ДЁХХ ходимларининг ишини ташкиллаштириш ҳужжатларига асосида амалдаги қоида ва нормалар асосида лойиҳаларнинг тўлалиги ва тўғрилиги талаблари бўйича қуйидагиларни текшириш шарт:
- умумий режа;
- архитектура-қурилиш бўлими;
- сантехник бўлими;
- электротехник бўлими.
Лойиҳалардаги электр тақсимлаш қурилмалари бўйича уларнинг қўшни бино ва иншоотлардан ёнғинни қарши оралиқлари кўриб чиқилади. Лойиҳаларда биноларнинг ички электр тармоқларида эса электр двигателларнинг хиллари (маркаси), электр симлари ва кабелларининг хиллари ва уларнинг ётқизилиши, ёритиш мосламалари, электр қутилари, ҳимоя қурилмалари ва бошқа мосламалар кўрилади.
Лойиҳаларни текширишни учта босқичга бўлиш мумкин:
- лойиҳаларни мазмуни билан танишиш;
- лойиҳа материаллари билан мукаммал танишиш;
- хулоса ҳужжатларини тайёрлаш.
Ҳар бир лойиҳада қуйидаги материаллар бўлиши шарт:
- лойиҳалаштирилган электр мосламаларининг тушунтириш хати;
- кучланиш ва ёритиш тармоқларининг хоналарда жойлашиш режаси;
- ҳамма электр тармоқларининг чизмаси;
- кучланиш ва ёритиш электр мосламаларининг тузилиши;
- биноларнинг қурилиш конструкциялари ва технологик жараёнларини ёритиб берувчи материаллар.

25.