Идигу Темур Мадрасаси

_____________
¹ Пугаченкова Г.А. Темурнинг меъморий мероси. Ташкент 1996 125 б.
Muhammad Sulton Madrasasi

Ushbu madrasa Amir Temurning sevikli nabirasi Muhammad Sulton Jahongir o`g’li (1374-1403) tomonidan 1401 yilga qadar qurdirilgan. Muhammad Sulton madrasasi Samarqandning g’arbida Sohibqiron Amir Temur tomonidan qurilgan Ark-Ko`ksaroyga yaqin Ruhobot maqbarasining janubida Toshho`rhon-Chahar deb ataluvchi mavzeida joylashgan.

Ushbu madrasa hajmi uncha katta bo`lmagan, peshtoqi kunbotar tomonga qaratib qurilgan. hovlining kunbotarida madrasaga yuzma-yuz tarzda xonaqoh qurilgan. Madrasa va xonaqohning oralig’ida shimol tomonda muhtasham kirish eshigi bo`lgan. Bu madrasaning ham vaqfnomasi noma`lum, Shuning uchun ham uning mudarris va tolibi ilmlarining tarkibi haqida, o`quv dasturi to`g’risida aniq ma`lumoltlar saqlanib qolmagan.
O`zRFA akademigi G. A. Pugachenkova fikriga ko`ra, mazkur madrasa amir va amaldorlar xonadonining farzandlarini davlat ma`muriyati va harbiy boshqaruv uchun zarur bo`lgan mutahassislarga ta`lim-tarbiya berishga mo`ljallab qurilgan. Bundan tashqari davlat ma`muriyati hodimlari va lashkar boshqaruvi bilan shug’ullanadiganlar ham chuqur bilim olishlari ko`zda tutilgan.
Madrasaning bosh mudarrisi Jamoliddin Ahmad al-Xorazmiy bo`lgan. Xorazmiy keyinchalik Turkiyaga borib, Bursa shahrida yashagan va 1428 yilda o`sha yerda vafot etgan.
Muhammad Sulton 1403 yilda Eron yurishi vaqtida vafot etgach, Amir Temur uning jasadini Samarqandga jo`natgan va uni o`zi qurdirgan madrasa hujrasida dafn etganlar. Sohibhiron 1404 yilda Samarqandga qaytib kelgach, Muhammad Sulton madrasasiga borib, sevikli nabirasi hotirasi uchun ta`ziya marakasini o`tkazadi hamda shu madrasa hovlisining janubiy qismida Muhammad Sulton jasadini ko`mish va qabri ustiga mahsus maqbara bunyod etishni buyurgan<sup>1</sup>. Ushbu maqbara qurilishini Mironshohning o`g’li Halil Sulton (1405-1409) nihoyasiga yetkazgan. Mazkur maqbarada Mir Sayyid Baraka, Amir Temur, Muhammad Sulton, Mironshohlarning jasadlari dafn etiladi. Madrasa hovlisida muhtasham maqbarani qurilgani o`qish dargohi sifatida bo`lgan ehtiyojni kamaytirgan. Hozirda madrasaning faoliyatiga doir ma`lumotlar uchramaydi.