Ҳид билиш сезув нервлари бўлиб,сeзувчи тугуни ва ўзаги бўлмаганлиги сабабли уларни сохта бош мия нервлари

12 - жуфт бош мия нервлари


I жуфт - ҳидлов нервлари, nn. о1factorii
- махсус ҳид билиш сезув нервлари бўлиб,сeзувчи тугуни ва ўзаги бўлмаганлиги сабабли уларни сохта бош мия нервлари деб атайдилар.
- Ҳидлов нервлари майдони 1смга эга бўлган бурун бўшлиғининг ҳид билиш соҳасидан(regio olfactoria) бошланади, бу соҳа буруннинг юқориги йўли(meatus nasi superior)да жойлашган.
- Улар 15 - 20 та ингичка ҳидлов нервларини ҳосил қилиб, ғалвир суягининг илма - тешик пластинкаси(lamina ciribrosa)дан ўтади ва ҳидлов пиёзчаси - bulbus olfactorius да тугайди. Бу ерда ҳидлов ўтказувчи йўлининг 2чи нейронлари бошланиб tractus olfactorius орқали ҳидлов учбурчагига (trigonum olfactorius) давом этади (3чи нейрон) ва 3та тутамларга (латерал,оралиқ,медиал) бўлинади. Бу тутамлар хар хил йўллар билан ҳид билиш пўстлоқ маркази- денгиз оти пуштаси - gyrus hypocampus нинг uncus соҳасида тугайди.


1.Regio olfactoria - 2.lamina ciribrosa - 3.bulbus olfactorius - 4.tractus olfactorius -5. trigunam olfactirius - 6.gyrus hypocampus


II жуфт - кўрув нерви, (n.орticus)
- ҳидлов нервлари сингари сохта бош мия нервлар туркумига киради (тугуни ва ўзаги йўқ).
- Унинг толалари кўз пардасидаги диск (discus nervi optici ) билан бошланади.
Кўрув йўлининг 3 та нейрони тўр пардада жойлашган. Таёқчалар ва колбачалар биринчи нейрон, биполяр ҳужайралар иккинчи нейрон, ганглиоз ҳужайралар эса учинчи нейрон бўлиб ҳисобланади.
- Кўрув нерви ганглиоз ҳужайраларининг аксонларидан ҳосил бўлиб, кўрув канали (canalis opticus) орқали кўз косасидан калла суягининг ички асосига чиқади ва понасимон суягининг sulcus chiasmatis соҳасида тўлиқ бўлмаган кесишма chiasma opticus ni ҳосил қилиб, кўрув трактига ўтиб кетади. Кўрув кесишмасида кўрув нервларининг фақат медиал толалари кесишади, латерал толалари ўзи томон бўйича йўналади.