Ҳид билиш сезув нервлари бўлиб,сeзувчи тугуни ва ўзаги бўлмаганлиги сабабли уларни сохта бош мия нервлари

- Парасимпатик толалари киприкли тугун ( ganglion ciliare) орқали киприксимон (m.ciliaris) ва кўз қорачиғини торайтирувчи (m.sphincter pupilaе) мускулларини нерв билан таъминлайди.


IV жуфт - ғалтак нерви (n.trochleаris)
- соф ҳаракатлантирувчи нерв бўлиб
- ҳаракатлантирувчи ўзаги (nucleus n. trochlearis) ўрта мия томи сильвиев сув йўли тубида пастки тепачалар соҳасида жойлашган.
- Кўз косасининг устки ёриғи (fissura orbitalis superior) орқали кўз косасига киради
- устки қийшиқ мушагини (m.obliquus superior) иннервация қилади.


V жуфт - N.trigeminus – уч шохли нерв, аралаш нерв бўлиб, таркибида ҳаракатлантирувчи ва сезувчи толалари мавжуд.
Уч шохли нервнинг ўзаклари мия кўпригининг дорзал қисмида жойлашиб, ромбсимон чуқурчанинг (locus ceruleus) ҳаворанг соҳасида проекцияланади. Уч шохли нерв 3 та сезувчи ва 1 та ҳаракатлантирувчи ўзакларига эга:
1. nucleus sensorius superior (pontinus) – юқориги сезувчи ўзак, тактил сезишни таъминлайди (оғиз бўшлиғидаги овқат луқмасининг ҳолати).
2. nucleus traсtus spinalis – орқа мия йўли ўзаги, олдинги ўзакнинг пастга қараб давоми бўлиб, орқа миянинг 2-бўйин сегментигача боради ва substantia gelatinoza га тегиб туради. Бу ўзак ҳарорат ва оғриқ сезгисига жавоб беради.
3. nucleus traсtus mesencephali – ўрта мия йўли ўзаги, проприоцептив сезги ўзаги (бош ва пастки жағнинг ҳолати) бўлиб, мия сув йўли ён томонидаги марказий кулранг моддада жойлашган (ўрта мияга кўтарилади).
4. nucleus motorius (masticatoricus) – ҳаракатлантирувчи ўзак.
Уч шохли нерв кўприк ва миячанинг ўрта оёқчалари орасидан, linea trigeminofacialis орқали миядан иккита қисм бўлиб чиқади ва чакка суяги тошсимон қисми чўққиси томон латерал равишда йўналади.

1. 
   Сезувчи қисми – porcia major.
   
2. 
   Ҳаракатлантирувчи қисми - porcia minor.
   

Сезувчи порция чакка суяги тошсимон қисмининг уч шохли ботиқлик соҳасида яримойсимон шаклида тугунни – ganglion semilunare (Gasser) ҳосил қилади. Бу тугундан уч шохли нервнинг асосий учта шохи чиқади. Ҳаракатлантирувчи порцияси тугуннинг ички томондан айланиб ўтиб, уч шохли нервнинг учинчи шохига қўшилади.