Iaasb general Template (Portrait)

Назоратларнинг самарали ишлашини тестлаш (13(в) бандига қаранг)

A84. Тадбиркорлик субъекти раҳбарияти ҳисоблаб чиқилган баҳони қандай аниқлагани устидан назоратларнинг самарали ишлашини тестлаш, агар тадбиркорлик субъекти раҳбариятини баҳолаш жараёни пухта ишлаб чиқилган, амалга оширилаётган ва қўллаб-қувватланаётган бўлса, мос келадиган жавоб ҳаракати бўлиши мумкин, масалан:

• 
  Тадбиркорлик субъекти раҳбариятининг тегишли даражалари ва, зарур ҳолда, бошқарув юклатилган шахслар томонидан ҳисоблаб чиқилган баҳоларни кўриб чиқиш ва тасдиқлашга нисбатан мавжуд назоратлар.
  
• 
  Ҳисоблаб чиқилган баҳо тадбиркорлик субъектининг бухгалтерия ҳисобини юритиш тизими томонидан маълумотларни одатий қайта ишлаш тартиб-таомилларини бажариш жараёнида юзага келади.
  

A85. Назоратларининг ишлаши самарадорлигини тестлаш қуйидаги ҳолларда талаб этилади:
(a) Тақдимномалар даражасида муҳим бузиб кўрсатишлар рискларини аудитор томонидан баҳолаш ҳисоблаб чиқилган баҳоларни аниқлаш жараёни устидан назоратлар самарали ишлаётгани ҳақидаги тахминни ўз ичига олади; ёки
(б) Моҳияти бўйича текшириш тартиб-таомилларини бажаришнинг ўзи тақдимномалар даражасида етарлича тегишли аудиторлик далилларини таъминламайди.¹⁹

Кичик тадбиркорлик субъектларига хос бўлган жиҳатлар

A86. Ҳисоблаб чиқилган баҳони аниқлаш жараёни устидан назоратлар кичик тадбиркорлик субъектларида қўлланиши мумкин, бироқ уларнинг фаолиятини белгилайдиган расмий тартиб-қоидалар фарқ қилади. Бундан ташқари, кичик тадбиркорлик субъектлари молиявий ҳисоботларни тайёрлаш жараёнида тадбиркорлик субъекти раҳбарияти фаол иштирок этиши туфайли муайян турдаги назоратларга зарурат йўқлигини аниқлашлари мумкин. Бироқ, кичик бизнес тадбиркорлик субъектлари билан боғлиқ ҳолда, аудитор аниқлаши мумкин бўлган назоратлар сони унча кўп бўлмаслиги мумкин. Шу сабабли, баҳоланган рискларга нисбатан аудиторнинг жавоб ҳаракатлари ўз хусусиятига кўра аҳамиятли бўлиши мумкин, аудитор эса 13-бандда тавсифланган бошқа жавоб ҳаракатларидан бири ёки бир нечтасини бажаради.