I. Salamov T. Qudratov I. Qudratova kichik biznes va xususiy tadbirkorlik

8.3.1-jadval

Bug’doyni sotishdan olingan yalpi foyda dinamikasini tahlil qilish uchun zarur bo’lgan malumotlar

T/r	Ko’rsatkichlar	Bazis yili	Hisobot yili	O’zgarishi (+, -)
1	Sotilgan bug’doy, s	10409	12929	+2520
2	1 s bug’doy bahosi, so’m	36200	41200	+5000
3	1 s bug’doy tannarxi, so’m	32200	35000	+2800
4	1 s paxta foydasi, so’m	4000	6200	+2200
5	Yalpi foyda, ming so’m	41636	80159.8	+38523.8

8.3.1-jadvaldan ko’rinib turibdiki, xo’jalik bug’doyni sotishdan hisobot yilida 80159.8 ming so’m foyda olib, bu bazis yiliga nisbatan 38523.8 ming so’mga yoki 32.5 foizga oshgan:

ming so’m

Buning sababini bilish uchun yuqorida keltirilgan omillarning ta’sirini «Ko’rsatkichlar farqi» usuli yordamida aniqladik.

Yalpi foydaning o’zgarishiga sotilgan bug’doy miqdori o’zgarishining ta’siri:

Demak, hisobot yilida bazis yiliga nisbatan sotilgan bug’doy miqdorining 2520 s.ga oshishi natijasida bug’doyni sotishdan olingan yalpi foyda summasi bazis yiliga nisbatan 10080 ming so’mga ko’paygan.

Yalpi foydaning o’zgarishiga o’rtacha sotish bahosi o’zgarishining ta’sirini:

Demak, hisobot yilidagi 1 s bug’doyning o’rtacha sotish bahosining bazis yiliga nisbatan 5.0 ming so’mga oshishi yalpi foyda summasini 64645 ming so’mga ko’payishiga sababchi bo’lgan..

Yalpi foydaning o’zgarishiga tannarx o’zgarishining ta’sirini:

ng so’m

Demak, 1 s paxta tannarxi hisobot yilida bazis yiliga nisbatan 2.8 ming so’mga oshgan, bu esa yalpi foydaga salbiy tasir qilib, uning hajmini 36201.2 ming so’mga kamaytirgan. Sotilgan mahsulot tannarxi bilan foyda o’rtasida bilvosita bog’liqlik mavjud. Tannarx qimmatlashsa foyda kamayadi, aksincha tannarx arzonlashsa foyda ko’payadi. Bizning misolda 1 s paxta tannnarxining qimmatlashishi (oshishi) umumiy xarajatni oshirib, yalpi foydani shu summaga kamaytirgan. Keltirilgan omillar ta’sirlarining yig’indisi yalpi foydaning umumiy o’zgarishiga teng kelishi kerak. Buni quyida keltirilgan 8.3.2-jadvaldan ko’rish mumkin.